Gevraagd hoe afgestudeerden carrière moeten maken, zegt Nienke Meijer eenvoudigweg: ‘Ambities najagen.’ De voorzitter van het bestuur van Fontys Hogescholen heeft vanuit haar werkkamer uitzicht op de campus in Eindhoven. Buiten staan de auto’s van studenten geparkeerd alsof ze al gereserveerde plaatsen hebben. ‘De meiden hier zijn vol ambitie; ze zijn krachtig, die komen er wel. Zelfvertrouwen is belangrijk. Ik gun mijn eigen dochters ook een leidinggevende functie. De oudste heeft dit jaar eindexamen gedaan. Zij gaat studeren in Utrecht. Zeker niet bij haar moeder (lacht). Het is goed als ze haar vleugels uitslaat en haar eigen leven ontdekt.’

Moeten werknemers al in de collegebanken vertrouwd raken met leidinggeven?

‘Jonge twintigers zijn vaak nog niet met die vraagstukken bezig. Dertigers staan op het punt om een gezin te stichten en het moederschap kan een breekpunt zijn. Alumni kunnen altijd terugkomen voor coaching bij persoonsvorming. Een manager zat hier laatst en wilde graag een toezichthoudende functie, maar ze voelde zich te jong. Ik zei: “Ik leen je mijn netwerk. Ga ervoor! Leeftijd maakt niet uit. Het gaat om persoonlijkheid.”’

Was u gelijk zo ambitieus?

‘Ik was een jaar advertentieverkoper bij Intermediair, daarna mocht ik de telesalesafdeling opzetten. Ik was 25 en moest vier werknemers aannemen, trainen en coachen. Ik had geen enkele ervaring als manager, ik werd in het diepe gegooid. Wel kreeg ik alle ruimte om van mijn fouten te leren. Dat was een doorbraak. Ik leerde wat ik er wel en niet leuk aan vond.’

Hoe verklaart u de carrièrestappen daarna?

‘Ik stond open voor kansen. Ik wilde graag meedoen. Ik wist wat de nieuwe concepten waren en kwam vaak wel met een idee. Mijn betrokkenheid viel op. Mijn leidinggevenden zeiden: als je zo enthousiast bent, dan moet je het ook zelf doen.’

Wat was de belangrijkste tip?

‘Mijn mond opendoen tijdens vergaderingen. Mijn leidinggevende bij Intermediair zei dat ik vaker wat in moest brengen. Met een visie val je op. Studenten doen dat soms te weinig. Er is er altijd wel een die het woord voert en eentje die niks zegt. Ik zeg dan: “Laat jezelf zien! Geef je mening. Anders doe je jezelf tekort.”‘

Wat houdt u uw eigen studenten met ambities voor ?

‘Niet in een te hoog tempo je vakken halen! Een jaar extra studie verdient zich wel terug. Bied iets extra’s! Op mijn 21e was ik klaar met mijn opleiding, maar ik studeerde nog twee jaar door om te weten waar mijn hart lag. Daarna solliciteerde ik bij Intermediair, destijds een gratis papieren blad voor studenten en alumni. Ik ben aangenomen vanwege mijn bredere ontwikkeling.’

Wat vond u het lastigste aan leidinggeven?

‘Mijn eerste slechtnieuwsgesprek. Een slecht functionerende werknemer op de advertentieafdeling moest ik gaan vertellen dat het zo niet langer kon. Dat herinner je je altijd. Ik leerde om duidelijk en helder te zijn in de boodschap, maar met respect voor de persoon. Dat leer je niet in een cursus. Dat moet je doen. Vooraf sprak ik het goed door.’

Hoe belangrijk is ‘bedrijfje spelen’ voor aanstormend talent?

‘De mogelijkheid om in het klein te leren hoe je een bedrijf moet runnen is een bepalende fase in mijn loopbaan geweest. Ik was algemeen directeur van de kabelkranten voor VNU in Limburg op een fantastische locatie: een Middeleeuws kasteel in Limbricht met een ophaalbrug. Als het lekte in het kasteel moest ik het oplossen. Er waren geen deuren. Je mocht er niet boren. Alle computerdraden liepen overal doorheen. Ik kwam uit een groot bedrijf, dit had de sfeer van een start-up. Een klein mkb-bedrijf. Van winstverwachtingen tot stakeholders: ik was voor het eerst overal verantwoordelijk voor. Heel gaaf om te doen.’

Uw belangrijkste leermoment?

‘Omgaan met missers. Als directeur van De Limburger brak er eens grote paniek uit. De drukker liep twee uur uit. De volgende dag werden alle kranten te laat bezorgd; het regende klachten. In mijn onervarenheid wilde ik alles zelf oplossen. Maar ik zat te ver weg. De klantenservice werd platgebeld door boze lezers. Ik ben er toen maar bij gaan zitten ter ondersteuning en stond zelf lezers te woord.’

Viel het moederschap te combineren met een drukke baan?

‘Ik was commercieel directeur van De Limburger toen mijn oudste kwam. Mijn jongste werd geboren toen ik directeur was van het Eindhovens Dagblad. Ik was net de 30 gepasseerd. Ik was de eerste en jongste vrouwelijke directeur en ook nog eens zwanger. Op de redactie grapten collega’s: ‘We hebben hier heel veel dikbuikige directeuren gehad, maar dit is de eerste die er een kind van krijgt.’ Mijn man en ik werkten allebei fulltime. We hadden een oppas aan huis en maakten gebruik van een crèche. Dat ging goed. Mijn dochters hebben zich goed kunnen ontwikkelen.’

Waarom verruilde u de mediawereld voor het onderwijs?

‘Ik was 45 en wilde eens iets anders. Ik heb toen met verschillende headhunters gepraat. Eentje attendeerde me op een bestuursfunctie bij Fontys. Het is nogal een stap van het bedrijfsleven naar een servicegerichte publieksinstelling, maar jonge mensen aansturen in allerlei opleidingen leek me erg inspirerend.’

Hoe kijkt u terug op de overstap naar een ander speelveld?

‘Het was spannend. Ik had niet goed ingeschat hoeveel impact het heeft. Ik deed veel op routine. Hier begon ik opnieuw met leren. Een nieuwe werkomgeving geeft veel energie en passie. Na drie jaar stapte mijn voorganger op. Ik ben toen gevraagd voor het voorzitterschap. Ik stuur vierduizend mensen aan en ben verantwoordelijk voor een budget van 380 miljoen euro. In het eerste half jaar snapte ik geen enkele afkorting. Van de begroting die ik moest doornemen, tot de stakeholders: ik moest enorm wennen. Mezelf opnieuw uitvinden.’

Hoe kunnen werknemers bij Fontys carrière maken?

‘Het is een van de grootste werkgevers in de regio. Daar ben ik trots op! Er zijn altijd vacatures. Ondanks de grote aantallen blijft de menselijke factor de essentie. Iedereen krijgt de ruimte om zijn eigen weg te gaan. Niet alleen studenten, maar ook medewerkers. Dat is de cultuur waar ik voor sta. Ik trek werknemers aan met passie voor hun vak. Er werken hier ook docenten en lectoren uit het bedrijfsleven. Ons adagium is: Denk groter. Groei door aandacht en uitdaging.’

Gek eigenlijk dat Fontys niet meedoet aan het promoten van vrouwen door zich aan te sluiten bij de Stichting Talent naar de Top.

‘Fontys zit al boven de streefcijfers. Wij hebben hier veertig directeuren waarvan de helft vrouw is. Ik draag wel het gedachtengoed uit over het belang van diversiteit. Er zijn diversiteitstrainingen. Er is speciale aandacht voor het aantrekken van werknemers met een allochtone achtergrond. Maar ik ga niet apart contributie voor lidmaatschap betalen om dat te laten zien. Het geld gaat hier zo veel mogelijk naar onderwijs.’

Verschillende onderwijstopvrouwen slaagden er niet in om door te breken in de top van het bedrijfsleven. Denken ze: ‘Dan maar het onderwijs’?

‘Voor mij was dat niet zo, het was geen laatste redmiddel. Ik vind iets van mezelf terug in de aansturing van een organisatie met een maatschappelijke opdracht. Het wekte altijd al mijn nieuwsgierigheid. Mannen zetten die stap ook weleens. Een carrièreswitch is heel inspirerend. Ik leer hier zo veel als manager. Maar ik sluit niet uit dat ik ooit terugga naar het bedrijfsleven.’

Beeld: Frank Groeliken

Het Slingelandziekenhuis in Doetinchem heeft vanaf september een sensing clinic, waar verpleegkundigen op een smartphone de situatie van de patiënt op afstand al zien. Het Nederlandse bedrijf Parkeagle wil in Amsterdam en Rotterdam experimenteren met zelf ontwikkelde parkeersensoren en energiebedrijf Eneco haakt daarbij aan. Nederlandse tuin- en akkerbouwstudenten voorspellen dat sensoren de groene vingers van de telers verder overnemen. Zomaar een greep uit nieuwsberichten rond sensortechnologie. Veel van die techniek wordt ook in eigen land ontwikkeld, sensortechnologie behoort tot één van de speerpunten binnen het topsectorenbeleid van de overheid.

Paul Havinga weet wel waarom het goed gaat in de branche. Hij is hoogleraar Pervasive Systems aan de Universiteit Twente en een grondlegger van onderzoek naar draadloze sensornetwerken. Hij begon het Europese project Eyes (EnergY Efficient Sensor networks) al in 2001 en adviseert tegenwoordig bedrijven over bewegingsregistratie en locatiebepaling. ‘We kwamen met steeds meer bedrijfstakken in aanraking en dat maakt dit terrein zo vreselijk boeiend. De relatie tussen theorie en praktijk is cruciaal.’

Nederland is volgens Havinga goed in het maken van sensoren vanwege een multidisciplinaire aanpak. ‘Sensortechniek op zich is mondiaal goed ontwikkeld, maar het gaat om integratie van die techniek met efficiënte processing, draadloze communicatie, gedistribueerde algoritmes en vooral de concrete toepassing. Is die hele keten effectief, betrouwbaar, zuinig en schaalbaar? Nederland is goed in het hele systeemoverzicht en de combinatie van onderdelen.’

Bakermat van wifi

Zo zijn ‘we’ vanouds goed in draadloze communicatie. Nederland heeft een belangrijke rol gespeeld in de standaardisatie van wifi en de ontwikkeling van chipsets en producten. Bluetooth is hier ontwikkeld en we zijn ook heel sterk in ingebedde systemen met bijvoorbeeld Philips, Nedap en Thales. ‘Ook een grote groep hightechbedrijven in het mkb is daar goed in. Uiteindelijk helpt onze handelsgeest bij de internationale afzet.’

Gezien de vele specifieke toepassingen zijn er volgens Havinga heel veel bedrijven in sensortechnologie actief. En sinds 2010 zijn ze meer gericht op toepassing, na tien jaar focus op overwegend onderzoek. Het Almelose bedrijf Sensata levert bijvoorbeeld sensoren voor wasmachines en haardrogers om oververhitting te voorkomen. ‘Grote bedrijven als Philips kopen die technologie vaak in, voor eigen markten. De vraag naar sensoren stijgt snel, vooral voor het Internet of Things.’

Havinga stond mede aan de wieg van vijf spin-offs in sensortechnologie van de Universiteit Twente. In drie bedrijven is hij nog betrokken. Inertia Technology is gericht op bewegingsanalyse in de zorg (ook van dieren) en ontwikkelt machines voor bijvoorbeeld onderhoudsschema’s. Locus Positioning maakt indoor locatiebepaling van mensen en goederen, zoals in magazijnen. En het bedrijf TerraTeq levert sensoren voor monitoring van waterhuishouding en veeteelt. Soms is Havinga ook aandeelhouder, samen de universiteit, bijvoorbeeld voor de exploitatie van een patent dat tijdens onderzoek is bereikt. ‘Mijn belangrijkste rol is adviseren in de toepassing van technologie vanuit onderzoek en integratie in onderzoeksprogramma’s.’

Wachten op de juiste persoon

Hoe vind je talenten die nodig zijn bij de ontwikkeling van sensortechnologie? Dat is de taak van Ingemar Methorst, HR-manager van het Twentse Xsens, dat vanwege zijn succes werd overgenomen door het Amerikaanse Fairchild Semiconductors. Xsens is geliefd in de film- en game-industrie om bewegingen zo natuurlijk mogelijk na te bootsen. Minder ‘fancy’ is de intensieve toepassing van Xsens voor meting voor antenne- en camera-stabilisatie, zelfrijdende auto’s en onbemande voertuigen zoals drones.

Haar criteria bij werving, van de tot op heden ruim zeventig werknemers (waarvan zeven in de VS): ‘Als de passie groot is, die oogjes gaan glinsteren van sensortechnologie, ze snel kunnen schakelen en het elke dag nog beter willen doen dan de dag ervoor; dan zijn ze geschikt voor ons.’ Excellent talent is, per definitie, dun gezaaid. ‘Dus we wachten liever geduldig tot de juiste personen in beeld komen dan overhaast te werk te gaan’, zegt Methorst. Zo is de cultuur van Xsens: ‘We groeien liever met 10 procent per jaar met uitstekende producten die “af” zijn, dan dat we zo snel mogelijk veel nieuwe producten op de markt gooien.’

De Twentse omgeving is een gunstig broednest met diepgaand onderzoek in biomechanische technologie. Reden genoeg om daar voorlopig te blijven, maar niet uniek. Specialisten in sensoren komen ook uit Italië, Duitsland, Griekenland, Portugal en Schotland. ‘En recent wierven we uit Macedonië en Estland twee softwareontwikkelaars’, zegt Methorst. ‘Goede programmeurs aantrekken blijft een probleem in Nederland.’

Voor de aanpak van dit euvel mogen Nederlandse universiteiten zich volgens Xsens meer inspannen: ‘We zijn altijd heel welkom voor praatjes en overleg, maar vakinhoudelijk zou de universiteit beter moeten aansluiten, vooral qua software. Die laatste stap wordt vaak net nog gemist.’

Je ziet een paar zonnestralen, belt wat vrienden en vaart met je oude bootje door de grachten voor een ontspannen tochtje. Volgens een onderzoek van de Rabobank zijn er in Nederland 400.000 boten die regelmatig te water gaan. 1,2 miljoen Nederlanders varen graag met een ander mee en 600.000 mensen huren zelf weleens een boot. Behalve voor de gezelligheid kun je het varen ook voor werken en netwerken inzetten; mogelijkheden genoeg.

Digitale waternomaden

Femke Hovinga en Pieter Tiller bijvoorbeeld, hebben samen een bijna dertien meter lange boot genaamd Orca. Het stel vaart met deze motorkruiser een jaar lang door Europa en ondertussen gaat het werk gewoon door. Precies dáár zit het experimentele karakter van de reis. Hovinga: ‘Wij willen onderzoeken in hoeverre het al mogelijk is om zonder vaste verblijfplaats te blijven werken, we willen de theorie van de digital nomad testen.’ Het stel (onlangs getrouwd op de boot) optimaliseert websites, schrijft teksten, levert SEO- en SEA- diensten (vindbaarheid in zoekmachines, red.) en geeft online-marketingadvies. Daarnaast zijn andere ‘digital nomads’ tegen betaling welkom om al varende de tijd van de prikklok definitief achter zich te laten.

Even praktisch: hebben ze overal wifi? ‘Dat is de voornaamste uitdaging natuurlijk, in Nederland worden we gesponsord door T-Mobile en komt het goed, maar in het buitenland zal het nog wel eens een uitdaging zijn’, aldus Hovinga. En die meevarende mensen, hoe gaat dat in de praktijk? Wat is hun taak? ‘De balans tussen werk en plezier staat bij ons centraal. Het water inspireert en het elkaar inspireren komt daaruit voort. Wie het leuk vindt, is welkom om mee te varen én mee te werken: brainstormen en samenwerken mag, maar hoeft niet. We hebben bijvoorbeeld een man die het een mooi experiment vindt, maar hij wil wel opstappen en uitstappen in Rotterdam, dat regelen we dan.’ Hebben opdrachtgevers moeite met de afstand? ‘Ze stellen vooral de terechte vraag: “Werkt het allemaal, kunnen we bellen als het nodig is?” Alle randvoorwaarden zijn er, dus in de praktijk moet het geen bezwaar zijn. Ik heb onderzoeken gelezen dat mensen die zelf hun werkomgeving mogen kiezen veel effectiever zijn, dus daar houden we ons aan vast. Het wordt in ieder geval een mooie ervaring.’ Hovinga en Tiller noemen het project de Floating Freelancers.

Slakkengang ontspant

Arjan van den Hoek, eigenaar van Rederij de Tijd en onder andere verhuurder van culinaire partyboot M.S. de Tijd, denkt dat een boot de ideale manier is van netwerken. ‘Het mooie is dat je natuurlijk altijd wat te bespreken hebt, want je kan altijd over varen of over het weer beginnen. En als je lekker over de Vecht vaart met een slakkengang van zes kilometer per uur, dan voel je je toch op je gemak? Van den Hoek vertelt wel dat er wel iets is veranderd de afgelopen jaren in zijn sector. ‘Varen was populair voor de crisistijd en in die periode nam het aanbod enorm toe. Dat ging nog weleens ten koste van de professionaliteit, dan deden verhuurders inkopen bij de AH of ze werkten met schippers die op de kant knalden. Uiteindelijk herkennen klanten kwaliteit gelukkig en wordt het gewaardeerd dat we al jaren met dezelfde mensen werken, waaronder een heel goede kok.’

Zeilrace met zakenrelaties

Het Amsterdamse medewerkersonderzoeksbureau Effectory hoeft geen bootje te huren; het heeft een eigen bedrijfssloep. Liselotte Evers legt uit dat varen een belangrijke rol speelt in de dagelijkse werkzaamheden: ‘Laatst hadden we bijvoorbeeld met ons zorgteam een bedrijfsdag waarbij we afsloten met een heerlijke boottocht. Je zit in een ontspannen omgeving waardoor je automatisch eens over iets anders dan werk praat. Dat werkt prima.’ Daarnaast organiseert het bureau elk jaar de Effectory Regatta voor alle relaties. Verschillende klanten worden aan elkaar gekoppeld om tegen elkaar te zeilen onder leiding van het team van professioneel zeiler Roy Heiner. ‘We horen na afloop altijd heel goede verhalen daarover. Het mooie is natuurlijk dat in een sportieve omgeving het netwerken eigenlijk vanzelf gaat.’

Gaat hij naar het ‘nieuwe’ Manchester United onder José Mourinho, of laat hij zich verleiden door Zinedine Zidane van Real Madrid? Elke zomer maken de Europese topclubs elkaar gek over één speler, en de smaakmaker van 2016 is ontegenzeggelijk Paul Pogba (met Zlatan Ibrahimovic als voorganger in juni). De Franse aanvallende middenvelder maakte het afgelopen seizoen grote indruk bij Juventus, in de Champions League en met zijn nationale elftal op het EK in Frankrijk. Juve maakte bekend hem absoluut niet te willen verkopen, maar dat maakt in het miljoenenspel van de Europese topclubs weinig indruk.

Mourinho en Manchester lijken aan de winnende hand met een transfersom van 120 miljoen euro, een nieuw record. Ironisch, omdat diezelfde Pogba daar ooit als jonkie begon en destijds voor een schamele drie miljoen aan Juventus werd verkocht. Nieuwe ronde, nieuwe kansen en Mourinho heeft een enorme oorlogskas gekregen om vier topspelers aan te kopen en de magere prestaties onder Louis van Gaal te doen vergeten. Dus rammelt hij flink met de geldbuidel, dumpt negen spelers zoals Bastian Schweinsteiger en timmert aan een nieuwe kampioensploeg.

Mik op het showbizzeffect

Fijn voor Mourinho, maar zijn multimiljardair George Soros en de andere eigenaren van Manchester gek geworden? Hoe kunnen ze ooit dat bedrag van 120 miljoen terugverdienen? De Nederlandse Harvard Business School-hoogleraar Anita Elberse geeft antwoorden op die vragen in haar bestseller Blockbusters. In het boek komt Pogba nog niet voor, maar Elberse verscheen kort geleden in RTL Late Night en scoorde daar zo veel enthousiasme met haar betoog, dat een nieuwe Nederlandse vertaling niet kon uitblijven. Spraken we vroeger over het DWDD-effect als het om de promotie van bestsellers gaat, blijkbaar heeft Humberto Tan het stokje van Matthijs Nieuwkerk overgenomen.

Je kunt de situatie van Mourinho, Pogba en de koopzomer van Manchester vergelijken met die van Real Madrid in 2009. Voorzitter Florentino Pérez wil dan per se de 24-jarige Cristiano Ronaldo kopen van Manchester voor het recordbedrag van 125 miljoen dollar en een jaarsalaris van 10 miljoen. En dan heeft hij al de Braziliaanse middenvelder Kaká voor 92 miljoen dollar van AC Milan overgenomen. Het maakt onderdeel uit van zijn Galácticos-strategie, een speerpuntbeleid om wereldsterren voor zijn club aan te trekken. Eerder deed hij dat al met David Beckham en andere toppers in 2003. Met die wereldsterren versterkt Pérez het merk Real Madrid: 80.000 supporters per thuiswedstrijd, honderd miljoen fans elders op de aardbol. Hij mikt op het showbusinessaspect van voetbal: het moet een spektakel zijn en blijven.

Het moment dat ertoe doet

Werkt het om supertalenten in te zetten in een voetbalteam, vraagt Elberse zich af in haar boek Blockbusters. De meeste pagina’s wijdt ze aan de filmindustrie en boekenuitgevers, waarin ze betoogt dat ‘wie keuzes durft te maken, het succesvolst is’. Dus niet twaalf kleine films met jong onbekend acteertalent, maar kiezen voor één blockbuster met Tom Cruise, daar al je budget op de marketing inzetten en dan hopen dat het publiek kaartjes koopt. Met kleine films draai je op zijn best break-even, met die blockbuster (inclusief peperdure filmster) kun je echt honderden miljoenen euro’s extra scoren als filmstudio. Hetzelfde geldt voor boekenuitgevers, die zich niet kunnen permitteren alleen goedkope debutanten uit te geven. Als je nooit geld uitgeeft aan een autobiografie van Hillary Clinton of een vervolg op Harry Potter, neemt niemand je meer serieus en krijg je geen interessante boekprojecten meer aangeboden van literaire agenten.

Real Madrid volgt een sterrenstrategie, vergelijkbaar met filmstudio’s, televisienetwerken en andere mediabedrijven die veel geld investeren in supertalent. ‘We begonnen onszelf te beschouwen als leveranciers van diensten en content’, aldus een Real Madrid-bestuurder. Supersterren bepalen de waarde van het product, van de club. Elberse noemt dit de winner-take-all-structuur: de toppers verdienen astronomisch veel meer dan de middelmatigen. Waarom? Omdat alleen zij net een stapje extra kunnen zetten en zo overwinningen binnenhalen op de momenten die er toe doen. Daarnaast zijn zij een merk: je kijkt naar Real om te zien of Ronaldo die strafschop raak schopt, naar Barcelona in de hoop op een Messi-shuffle.

Interessant eindproduct?

Consumenten kennen slechts een paar topspelers, die hen ertoe verleiden betaalzenders bij FOX te bekijken, of een voetbalshirtje voor hun zoontje te kopen. Ook televisierechten en sponsorgelden schieten omhoog door de aanwezigheid van een superster. Kortom: elke club zou maximaal op toppers moeten inzetten. Helaas is de werkelijkheid niet zo simpel, stelt Harvard-hoogleraar Elberse. Een recept voor het winnen van de Champions League bestaat niet. Tegenover Real staat een club als Barcelona, die veel in jeugdspelers investeert en op die manier de top wil halen. En af en toe ook een gerenommeerde spits voor veel geld koopt.

Anita Elbers’ analyse van de voetbalmarkt vormt een van de leukste onderdelen van Blockbusters. Haar verhalen over de (Amerikaanse) filmindustrie staan verder van de lezer af. Wat boeit het ons of Warner failliet gaat of juist megamiljoenen scoort? Blockbusters is duidelijk een boek voor de Amerikaanse markt. Helaas heeft Elberse niet de tijd gehad om een Nederlands hoofdstuk eraan vast te knopen. Desondanks blijft de centrale these in haar boek voor iedereen interessant. Zet je jouw investeringen in op slechts enkele producten of artiesten, dan heb je de meeste kans op een knaller. Zo hanteert ook lingeriemerk Victoria’s Secret deze strategie. ‘Zij hebben maar één show per jaar waarin topmodellen de hele collectie laten zien en waar iedereen dan maar naar moet kijken. Het is een groot succes.’

De vraag of al die blockbusters (films, boeken, voetbalteams) nu interessante eindproducten opleveren, ontwijkt Elberse liever. Over smaak valt niet te twisten; zij kijkt naar het economische rendement. Maar daarmee kiest ze wel voor de makkelijke uitweg, want het is fijn dat de filmmaatschappijen met Star Wars 9 en Jaws 6 geld binnenhalen, maar wat schiet de kritische consument daarmee op?

Anita Elberse: Blockbusters – Wat we kunnen leren van de hitmakers uit de entertainmentindustrie, uitgeverij Luitingh-Sijthoff.

Een zak ribbelchips leegvreten en vervolgens misselijk zijn. Met je minnaar de pannen van het dak neuken en beloond worden met een blaasontsteking. Vrolijk een fles (of drie) Chardonnay soldaat maken en de volgende dag het gevoel hebben dat een horde Minions de Hoempapa in je bonkende hoofd aan het toeteren is.

Waarom wordt groot plezier altijd opgevolgd door leed? Omdat je geen maat weet te houden, Schlikkertje, zeggen de conservatieven nu ongetwijfeld, en dat is waar. Maar zelfs als je bescheiden, normaal en met halfvolle teugjes geniet, moet je het dikwijls bekopen met een kater.

Het meest opmerkelijke voorbeeld hiervan is de vakantie. Want ja, vakantie is holladijee, kom maar door met die zonnebrand, denk weg die werkstress, het is tijd voor Het Grote Genieten. Maar hier gaat het mis. Zes op de tien werknemers zien er na een vakantie tegenop weer aan de arbeid te moeten. Een kwart geeft zelfs aan dat ze hierdoor minder van hun vakantie genieten. Wie na de vakantie echt gedeprimeerd is, maar liefst 35 procent van de mensen, lijdt aan een heuse aandoening: het Post Holiday Syndrome. Na terugkeer van vakantie voelen ze zich enorm zwaarmoedig.

De post-vakantieblues zijn als de postpartumdepressie na een bevalling, en we kunnen er lacherig over doen, maar in wezen is het een diepdroevige aandoening. Acht jaar geleden beschreven psychologen aan de Universiteit van Granada deze ziekte voor het eerst. Even voor de duidelijkheid: Granada is geen asgrauw Siberië, de zon straalt het hele jaar en toch, zelfs daar zijn mensen triest na hun vakantie. Dit uit zich in een gebrek aan concentratie, lusteloosheid, een gevoel van leegte en een enorm verlaagde irritatiegrens die ervoor kan zorgen dat alleen al het feit dat je baas op die eeuwig slome toon van hem “Goedemorgen” mompelt, ervoor zorgt dat je hem een bitchslap in zijn gezicht wil geven.

Is dit zo raar? Niet echt misschien, want het verlangen naar vrijheid blijheid en koning van de barbecue wezen kan immens zijn, maar er is ook iets verontrustends aan die post-vakantieblues. Want betekent last hebben van deze aandoening niet simpelweg dat je je normale leven niet zo leuk vindt?

Languit naar zee starend op mijn vakantiebedje, lag ik dit te overdenken. Ik mag helemaal niet klagen. Ik zit in een werkkamer met vrolijke vogeltjeskussens, ik deel mijn eigen tijd in, heb niets te maken met vergaderpolitiek, laat staan dat ik een sloom mompelende baas heb. Ik heb niet eens een baas. Toch wil ik niet naar huis, lijd ik nu al aan het lijden dat ik vrees, de sipheid als ik straks weer achter mijn bureautje zit. Omdat alles weer zo normáál is.

En dus heb ik mezelf iets voorgenomen. Ik blijf vakantie vieren. Gegrilde visjes smaken prima op een Nederlandse herfstdag. Over de grachten staren is net zo fijn als over zee. Af en toe mijn noeste arbeid onderbreken om tien minuutjes een boek te lezen, waarom niet? Wie niet in een dip wil raken na de zomer moet van zijn hele leven een beetje vakantie maken. Het allermooiste daaraan is dat je dan eigenlijk geen vakantie meer nodig hebt.

De teugels thuis laten vieren, dat wordt mijn nieuwe devies. Dat dat soms een katertje oplevert, neem ik op de koop toe. Ik maak van thuis zijn een feest. Inclusief leeggevreten zakken ribbelchips, meer dan genoeg seks en een fikse doos Chardonnay. En die Hoempapa van de Minions? Die zing ik voortaan luidkeels mee. Prima post-vakantieplaat.

Intermediair Magazine is een uitgave van de Persgroep Online Services in Amsterdam. Op de artikelen en beelden rust auteursrecht. Overname is alleen toegestaan met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aan dit nummer werkten mee: Michael van Dorp, Anton van Elburg, Frank Groeliken, Bas Hakker, Jessica de Jong, Dirk Koppes, Irina Mak, Sanne Offringa, Peter Olsthoorn, Maarten Pathuis, Roos Schlikker.

Art Direction: rdesign en Esther Velrath

Extra beeld: ANP, Getty Images, Hollandse Hoogte, Shutterstock

Techniek: Browser Magazine

Redactie: redactie@intermediair.nl

Adverteren in Intermediair Magazine:
020 204 2200
Charles Kalhorn

Vragen en opmerkingen:
020 204 2200
customerservice@persgroep.nl

Technische gegevens advertenties:
020 204 2727

Wil je Intermediair Magazine elke week ontvangen in je mailbox?