1. Niemand krijgt een mini klein

Het populairste personage in Game of Thrones is een dwerg. Tyrion Lannister mag dan telg van een steenrijke familie zijn, iedereen (vader en zus Cersei inbegrepen) maakt voortdurend grappen over zijn postuur. Tyrion heeft er twee oplossingen voor: veel karaffen wijn leegdrinken en de beledigingen weglachen. ‘Let them see that their words can cut you, and you’ll never be free of the mockery. If they want to give you a name, take it and make it your own. Then they can’t hurt you with it anymore.’ Zzp’ers zijn de Tyrions van de economie: de ideale zwarte schapen die geen pensioen regelen en anderen het leven zuur maken. Bovendien staan ze als David vaak machteloos tegenover de Goliaths van het bedrijfsleven. Maar laat je geen oor aannaaien. Je bent klein maar fijn, en kunt met je flexibiliteit veel meer dan al die mkbeetjes bij elkaar.

2. Winter is coming

Winter komt eraan, roept Jon Snow minstens één keer per aflevering, terwijl hij broedend naar de horizon tuurt. Misschien dat we hier in Nederland minder sneeuw en nog minder winter kunnen verwachten, maar ellende kan uit elke hoek komen voor een zzp’er. Je kunt nog zo veel opdrachtgevers hebben, nog zo’n fijn uurtarief kunnen hanteren, ooit komt de dag dat het wegsmelt onder de zon en je angstvallig je spaarrekening checkt. Of de vakbond bedenkt samen met de winterkoning (pardon, werkgevers) een nieuwe beroerde verplichte ziekteverzekering. Zorg dat je zo veel mogelijk handlangers (trouwe opdrachtgevers) hebt, en drakenglas in de strijd tegen het Noorden.

3. Loyaliteit loont altijd

Jon Snow betaalt de hoogste prijs voor het verwaarlozen van de Night’s Watch: zijn kompanen steken hem neer. Jon denkt als commandant alleen maar aan de dreiging uit het Noorden aan de andere kant van die ijsmuur – terecht – maar vergeet het welzijn van zijn mannen. Zonder loyaliteit vaart niemand wel. En loyaliteit moet van twee kanten komen. Een zzp’er hoopt dat zijn opdrachtgevers hem/haar trouw blijven en op tijd de factuur betalen, maar vergeet soms dat hij moet zaaien voor hij kan oogsten. Dus dat betekent deadlines halen, altijd kwaliteit leveren en een band met je officier de liaison. Zo voorkom je een onverwacht mes in je ribben.

4. Pleur op met je poldermodel

Koningin Cersei verliest al haar kinderen, moet zich naakt door haar onderdanen laten bespugen en een halve stad laten opblazen in haar zucht naar de totale wereldmacht. Het is alles of niets in de tocht naar de Westeros-top. Cersei: ‘When you play the game of thrones, you win or you die; there is no middle ground.’ Bij GoT zijn ze niet zo van het poldermodel. Nederlandse zzp’ers zijn extreem conflictvermijdend. Maar juist als eenling moet je wel op je strepen staan, anders verdwijn je in de anonieme massa en neemt niemand je serieus. Besef dat je vriendschappen, vrije tijd en veel goodwill kwijt zult raken als je jouw bedrijfje tot een topper wilt laten uitgroeien.

5. Huisdieren zijn belangrijk

Wat is een Stark zonder zijn XLarge wolf als huisdier ? Als je eenzaam met alleen een zwaard over verlaten akkers dwaalt, is het fijn om iemand aan je zijde te hebben. Een draak is ook niet verkeerd om indruk te maken op je tegenstanders. Een zzp’er is dan wel zelfstandig, maar hij/zij doet het zonder personeel. Neem daarom een kat, hond of desnoods een konijn voor op kantoor. Die kun je in magere tijden altijd nog opeten.

6. Je hoeft niet alles te weten

De wereld van GoT is woest en onkenbaar. Heel veel ellende zou vermijdbaar zijn, als de hoofdpersonen dat ook toe zouden geven. Maar met name de mannen negeren hardnekkig hun onkunde. De wilde Ygritte wordt er niet moe van om haar minnaar Snow toe te snauwen: ‘You know nothing, Jon Snow.’ Als zijn halfzus Sansa hem strategisch advies wil geven, negeert hij haar volledig, wat hem bijna zijn leven en zijn leger kost. Niemand heeft de wijsheid in pacht. Als zzp’er is je eerste reactie bij een vraag van een opdrachtgever om te doen alsof je het allemaal wel weet. De communicatie verloopt beter als je opbiecht niet alle facetten van je vak te beheersen. Overleg met vakbroeders (van je naaste concurrent moet je het hebben). Loop je als consultant rond bij een bedrijf, hang dan niet de alwetende commandant uit …

7. Verlies je hoofd niet

In hun extreme topsportmentaliteit dan wel machtswellust, lopen de GoT’ers zichzelf voorbij. Neem het kindkoninkje Tommen, dat nogal in de stress schiet als hij een beslissing moet nemen. Of Ned Stark, wiens hoofd afgehakt wordt in de eeuwige tronendans van Westeros. Als kostwinnaar is de verleiding groot om te veel opdrachten tegelijk aan te nemen. Nee zeggen is moeilijk voor een zzp’er. Maar kijk naar drakenmoeder Daenerys, en zet één stap tegelijk naar je einddoel. Succes en minder stress verzekerd.

8. Leven lang leren

‘A mind needs books as a sword needs a whetstone, if it is to keep its edge.’ Aldus de populairste dwerg ter wereld, Tyrion Lannister. Hij kan het weten, want hij moet het niet van zijn spierbundels hebben om de finale van seizoen 8 te halen. Intelligentie spreekt voor zich, maar kennis van het verleden en andere boekenwijsheid geven hem permanent voordeeltjes in de strijd. Kennis is alles, juist voor een zzp’er die het niet van marktaandeel moet hebben. Investeer op tijd in cursussen om je vakkennis te actualiseren en blijf op de hoogte van nieuwe methodes in jouw werkveld. Hard harder hardst werken volstaat niet meer.

9. Het leven is koud, kort en hard

Elke aflevering van Games of Thrones vallen er doden. Het leven is koud, kort en hard. Of verschroeiend heet, zoals serieverkrachter Khal Drogo weet. Enfin. Wen er maar aan, want als zzp’er hoef je niet te rekenen op een behaaglijke bries uit Brussel of Den Haag. Je staat er alleen voor. Dus leef elke dag alsof het je laatste is. En zorg dat je zo veel mogelijk plezier uit je werk haalt, zodat je aan het eind van de dag met genoegen terugkijkt. Neem een voorbeeld aan Hodor, en leef in het moment.

10. Probeer eens een levend paardenhart

Elke dag brengt iets nieuws. Als Daenerys Targaryen een kakelvers nog pompend paardenhart krijgt voorgeschoteld, zet ze daar enthousiast haar tanden in. Probeer alles uit, misschien vind jij een nieuwe lekkernij zoals zeewierstengels of gefrituurde varkensoren. De arbeidsmarkt verandert voortdurend, dus stilzitten als zzp’er is onmogelijk. Je moet je opdrachtgevers voor zijn en zelf als eerste iets nieuws uitproberen.

In sommige beroepsgroepen word je geacht altijd netjes op werk te verschijnen, maar wat doe je als het bloedheet zomers weer is? Ga jij met 30 graden in een korte broek naar je werk? Of is dat echt een no-go?

In Nederland gelden officieel nagenoeg nergens voorschriften als het gaat om (werk)kleding, behalve in sectoren waar een uniform verplicht is. Echter, voor veel beroepen valt je meer dan een fronsende wenkbrauw ten deel wanneer je op je slippers of in een hemdje aan je bureau verschijnt.

Chris van Luxemburg, eigenaar van Pakkend Maatwerk, leert ons dat er wat pakken betreft ook met mooi weer nog best wel wat mogelijk is.

Boris Veldhuijzen van Zanten van The Nex Web, Best Geklede Ondernemer van 2016 volgens House of Einstein, loopt lang niet altijd in pak, maar vindt wel dat je met kleding kunt spelen. ‘Als jij het best kunt focussen op je werk in een tangaslip, dan prima, high five.’

Bekijk de video!

Video: Makers District

Presentatie: Jan Meijroos, Byline 

Er gaan veel geluiden op voor een moderne variant op het jaarlijkse beoordelingsgesprek. Inderdaad, dat van ‘een schaaltje erbij’ en als het tegenzit een extra cursus of erger. In september 2015 verscheen er een Volkskrant-opiniestuk met de kop Schaf het beoordelingsgesprek af, een artikel dat voor Jacco van den Berg aanleiding was om een boek te schrijven over dit onderwerp. Het Nieuwe Beoordelen verscheen eerder dit jaar.

‘Je moet de gesprekken niet afschaffen, maar het kan wel anders’, aldus Van den Berg. ‘Er helemaal mee stoppen is trouwens ook geen optie, want juristen zeggen dat je altijd een dossier moet hebben als mensen minder goed presteren; het voorportaal voor ontslag. Je kunt veel beter de manier van beoordelen koppelen aan de nieuwe manier van werken, waarbij mensen veel vaker thuiswerken, sneller van baan wisselen en er veel in projecten wordt gewerkt.’

Verantwoordelijkheid

Van den Berg pleit dus voor Het Nieuwe Beoordelen, waarbij veel wordt gevraagd van de werknemer zelf (zie kader) en het vooral om zijn of haar geluk gaat. In het boek bespreekt Van den Berg de cases van Hutten, Eneco Groep en Wolters Kluwer, bedrijven die allen de werknemers als uitgangspunt nemen en niet de wensen van de werkgever. Van den Berg vindt trouwens niet dat andere bedrijven soortgelijke systemen direct moeten overnemen, maar moeten kiezen voor een eigen aanpak. ‘Ik doe veel ontwikkel- en implementatietrajecten waarbij mij de vraag wordt gesteld om een nieuwe manier van beoordelen “even” te introduceren, maar je moet daar wel rustig de tijd voor nemen. Zo’n systeem met een jaarlijks evaluatiegesprek zit namelijk helemaal in de bedrijfscultuur verborgen, het vergt echt een compleet andere houding van leidinggevenden en medewerkers om aan de slag te gaan met Het Nieuwe Beoordelen. Uiteindelijk gaat het er in de kern om dat werknemers veel meer verantwoordelijkheid nemen voor hun functioneren, loopbaan en werkgeluk. Het is aan de werkgever deze onderwerpen op de agenda te zetten en de gesprekspartners zover te krijgen dat zij hier enthousiast mee aan de slag gaan.’

Jaap Paauwe, hoogleraar HRM aan de Tilburg University, vindt ook dat het tijd wordt voor een nieuwe manier van beoordelen: ‘Je moet af van een systeem waarbij medewerkers één keer per jaar feedback krijgen; ze moeten dat op continue basis krijgen. Jonge mensen willen eigenlijk direct na elk project op een constructieve wijze te horen krijgen of ze het goed deden. En als het lastig is om dat na elk project te doen, ga dan naar vier keer per jaar. Dan mag het best iets korter duren en dat je de formulieren reserveert voor eens per jaar.’

Vooruitkijken

Bovendien pleit Paauwe ervoor dat een belangrijk deel in het gesprek wordt gereserveerd voor het kijken naar de toekomst. ‘Je moet nadenken over opleidingen en begeleiding, maar vooral over mobiliteit: welke rol wil je de komende jaren vervullen in een organisatie? Iemand van 55 kan niet meer zeggen: ik zit mijn tijd wel uit. Die zal nog twaalf jaar met plezier moeten werken en daar moet je als werkgever én werknemer over nadenken. Zelf ben ik vaak weggegaan als ik niet meer werd uitgedaagd, als het te saai werd.’

Belangrijk in de ogen van Paauwe is dat het vooral gaat om de werknemer. ‘Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun eigen employability en daar moet het over gaan. Bij de NS zijn er allerlei testen waarbij je als werknemer kunt onderzoeken waar je je thuis zou voelen in de organisatie. Het is goed als mensen zelf nadenken hoe ze aantrekkelijk blijven op de arbeidsmarkt en dat gaat veel verder dan een bepaalde werkgever. Ook geldt het niet alleen voor mensen die al een tijdje ergens werken, maar ook voor jongere mensen.’

Beeld: Maarten Pathuis

Vacatures

Door IP-technologie en ‘the Internet of Things’ (IoT) is het toezicht houden op werknemers voor werkgevers steeds gemakkelijker. Apparaten die we voor ons werk gebruiken maken dat mogelijk, naast beveiligingssystemen waar we inloggen en smart buildings waarbinnen we bewegen. Dit geautomatiseerde toezicht staat op gespannen voet met privacyregels. De samenwerkende Europese toezichthouders hebben hier vorige maand een paper over gepubliceerd. Ook het gebruik van persoonsgegevens verkregen via zoekmachines en social media voor het volgen en screenen van (toekomstige) medewerkers komt daarin aan bod. Nieuwe wetgeving verbiedt het gebruik van persoonsgegevens al (zie kader) en vanaf mei 2018 zal hierop ook gehandhaafd worden. Maar gaat dat iets uitmaken?

Even de naam van een sollicitant intikken op Google. Of met je fake account sollicitanten volgen op Facebook of Instagram. Het is zo gemakkelijk en ligt zó voor de hand, dat dit bij sollicitatieprocedures zal blijven gebeuren. Dat beaamt ook Lennart van den Belt, voormalig directeur van Brunel. ‘Dat zal elke werkgever uiteraard doen’, zegt hij. ‘Zeker waar het open en toegankelijke data betreft, zoals een open Facebookpagina.’ Foto’s van fietstochtjes, zeehonden en de barbecue bij de buren, is dat erg? ‘Dat lijkt mij niet’, zegt Van den Belt. ‘En als er al iets opvalt, dan kun je daar in het sollicitatiegesprek op ingaan.’

Volledig beeld

‘Wil je als recruiter een goede match maken, dan is een volledig beeld belangrijk’, zegt Van den Belt. Een blik op social media helpt daarbij. ‘Confronterende dingen vragen om wederhoor en hoeven een uiteindelijke prestatie niet in de weg te staan. Iemand met een taalfout in zijn of haar cv wijs je ook niet zomaar af. Het gaat toch om wat mensen professioneel gedaan hebben.’ Toch lijkt bij pre-screening het risico op vooroordelen aanwezig. Zoals iemand met een ‘verkeerde’ achternaam zonder opgaaf van reden afgewezen kan worden. Of die kroegtijger op Facebook. ‘Dan doen werkgevers zichzelf te kort. Voor een afwijzing moeten goede redenen bestaan en wat je tegenkomt kun je meenemen in een gesprek.’

Voor de functie van verkoper of inkoper kun je bijvoorbeeld een sollicitant tegenkomen die privé druk is met skydiving, bungeejumping en diepzeeduiken. Iemand met zo’n ‘die hard’ mentaliteit past mogelijk als verkoper, maar toch niet als inkoper, kun je denken. ‘Uiteraard neem je dat mee. Het kan blijken dat die persoon juist een veel betere risicoafweging maakt en daardoor uitermate geschikt blijkt. Wellicht beter dan de sollicitant met foto’s van die camping waar ze ieder jaar opnieuw naar toe gaan.’

Handhaving

Facebook, Instagram en Snapchat behoren tot het privédomein. Daar delen we ervaringen met elkaar, al dan niet openbaar. LinkedIn is voor onze zakelijke, professionele kant. Maar ook die persoonsgegevens behoren feitelijk tot het privédomein, waar werkgevers niet zomaar gebruik van mogen maken. ‘Het is je eigen keuze of je privéaangelegenheden openbaar deelt’, zegt Diana Simons van Hengeveld advocaten. ‘Je kiest er zelf voor wat je deelt en wat niet. En ben je dan een feestbeest en is dat zichtbaar, dan heb je daar zelf voor gekozen.’

Werkgevers mogen dan niet rondneuzen in het privédomein – ook niet na toestemming – maar in de praktijk zal dat niet uit te sluiten zijn, denkt ook Simons. ‘Het is niet te handhaven. Op het gebied van bescherming van persoonsgegevens moet nog een hele hoop gebeuren, maar dan vind ik dit wel het minste’, zegt zij. Dat vindt ook Van den Belt: ‘Zo’n verbod schiet het doel voorbij. Beter is het te zorgen voor goede voorlichting. Op de basisschool al, over de manier waarop je met internet omgaat. Mensen delen dingen graag met elkaar, dat zal niet veranderen.’

Vacatures

‘Op een dag in december kreeg ik een wake-upcall. Mijn lievelingsproject ging naar een collega. De reden: mijn leidinggevende kon niet met me praten. Ik ben secuur en taakgericht. En als ik eenmaal iets vind, kan ik drammen, mijn zin doordrukken of zonder overleg doen wat mij het beste dunkt. Zo besloot ik in 2001 op eigen houtje dat we als overheidsorganisatie onze meetgegevens openbaar moesten maken. Maar vrijwel geen ambtenaar had toen nog van open data gehoord. De directie was not amused en floot me terug. En zo ging het ook met de gedetailleerde analyses en rapporten die ik maakte. Die verdwenen allemaal in een la, samen met mijn doordachte en gedetailleerde aanbevelingen.

Behoorlijk wat collega’s negeerden me inmiddels. Als ik ze tegenkwam op de gang, groetten ze me niet meer. Ik werd steeds banger om fouten te maken of mijn ideeën naar buiten te brengen. Ik sliep slecht, had maagpijn en was dag en nacht misselijk. De nieuwste actie van mijn leidinggevende voelde als een steek in mijn rug. Er zat niets anders op dan de zaak te laten escaleren. Ik kaartte de kwestie aan bij zijn superieur en personeelszaken, waarna mijn baas me vroeg of ik open stond voor coaching. Ik geloofde daar niet zo in, maar ik had niet het gevoel dat ik nog een keuze had. Ik was compleet geïsoleerd geraakt.

Personeelszaken stelde een coach voor die gespecialiseerd is in hoogbegaafden. Zo noem ik mezelf overigens nooit. Dat vind ik arrogant. Hoewel ik als een van de jongsten ben afgestudeerd in mijn vakgebied. En een professor me ooit ongevraagd een promotieonderzoek aanbood. Dat heb ik afgeslagen. Ik werk liever in de praktijk. Niet dat iemand mijn inspanningen waardeerde. Dat was me inmiddels wel duidelijk. Een interne vertrouwenspersoon zei het zo: je bent als een diepzeeduiker die vindt dat je het water pas echt leert kennen door tot de bodem te gaan. Je bent alleen via een touw verbonden met je collega’s in de boot. Als je na uren eindelijk boven komt, wil je ze deelgenoot maken van je ervaring. Je wilt vertellen over de dieren en planten, de schoonheid, de duisternis en de stilte. Maar ze begrijpen niet waar je het over hebt. Ze praten liever onderling verder, over de vis die ze gevangen hebben en de boten die passeren.

Die metafoor maakte veel voor me duidelijk. Ik moest het contact met mijn collega’s herstellen. Mijn coach gaf me daarvoor een geweldige, gestructureerde techniek. Ze vroeg mij om mijzelf te beschrijven in termen van kernkwadranten. En mijn collega’s ook. Een van mijn kernkwaliteiten is bijvoorbeeld gedrevenheid. De valkuil die daarbij hoort is drammerigheid. En mijn irritatie richt zich op mensen met een zesjesmentaliteit, zoals mijn leidinggevende, die juist gericht is op samenwerking, waardoor hij zich verschrikkelijk ergert aan starre figuren zoals ik. Wat me te doen stond was dus om meegaander te worden. Ik moest bewegen. Ook al was dat een enorme uitdaging voor mij. Dankzij deze techniek begreep ik exact waarom de samenwerking met allerlei collega’s zo slecht liep. Ik kon precies uittekenen waarom we ons wederzijds zo aan elkaar ergerden. Maar ik kon ook zien dat alles kon veranderen. Ik wist zelfs hoe. Ik moest proberen te voorkomen in een van mijn valkuilen te trappen. En ik moest begrip leren opbrengen voor andermans positie. Ik deed mijn uiterste best. Ik probeerde me geduldiger op te stellen, flexibel te zijn, te vragen hoe anderen zich voelden, meer te letten op hun mimiek.

Mijn coach leerde me om zelf mijn feedback te organiseren. Ik moest mijn collega’s dus vragen of ze me wilden ondersteunen bij mijn coachingtraject. Ik vond het doodeng. Maar ze reageerden ontzettend aardig, juist omdat ik me kwetsbaar opstelde. Vervolgens vroeg ik een collega waarom hij al jaren mijn rapporten niet gebruikte. Kon ik het misschien anders aanpakken? Ik was inmiddels volledig bereid om dat te doen. Op de oude manier had ik immers nooit iets bereikt. Toen kwam de aap uit de mouw: mijn rapporten brachten hem al jaren in verlegenheid tegenover zijn superieuren. Samen werkten we een andere opzet uit. Tot mijn geluk wist ik mijn collega nu eindelijk blij te maken met een rapport. Mijn aanbevelingen werden zelfs opgevolgd.

Dit succes herhaalde zich bij andere collega’s. Mijn metamorfose zette anderen ertoe aan ook in coaching te gaan. De coaching heeft mijn positie op het werk radicaal veranderd. Tegenwoordig stoppen mensen als ze me op de gang tegenkomen. Om een praatje te maken. Om te vragen hoe het gaat. En andersom. Ik voel me op mijn gemak. Gewaardeerd. Ik heb het laatst zelfs tot medewerker van de maand geschopt. Nota bene op voorspraak van mijn directe collega’s.’

* De naam is gefingeerd op verzoek van de geïnterviewde

We krijgen het regelmatig te horen en we zijn er trots op, ons Engels. Zo trots zelfs dat óók als we weten dat iemand goed Nederlands spreekt, we met alle liefde in het Engels blijven converseren. De Britse Veronica uit Amsterdam lacht: ‘Stiekem best irritant, omdat je juist beter Nederlands wil leren praten. Bovendien ontmoet je genoeg mensen die lang niet zo goed Engels spreken, maar daar zelf heel anders over denken.’

Blunders, zoals de beroemde undertakers (‘uitvaartverzorgers’ in plaats van ‘ondernemers’) van premier Joop den Uyl, heeft Veronica nooit meegemaakt tijdens haar werk op de R&D-afdeling van een groot internationaal bedrijf. Wel was ze in eerste instantie gechoqueerd door onze directheid. ‘Inmiddels kan ik het waarderen. Wat wel opvalt: hoe hogerop iemand zit, hoe “zachter” hij of zij zich in het Engels uitdrukt. Minder typisch Nederlands, als het ware.’

Grove fouten maken we niet, beaamt taalcoach Buffi Duberman, maar erg spannend wordt het evenmin. Onze woordenschat is volgens haar tamelijk beperkt. ‘Het is net als met je spijkerbroek. Die is fantastisch en veelzijdig, maar sommige situaties vereisen andere kleding, een galajurk of smoking. Met het Engels is het hetzelfde: niet alles is altijd maar nice of good of great. Het is net als “leuk”, maar wat zegt dat nou eigenlijk? Kom eens met wat originelers. Je maakt dan niet alleen beter duidelijk wat je bedoelt, je komt ook stukken professioneler over.’

Vocabulaire vergroten

Een simpele tip om je vocabulaire te vergroten is volgens Duberman om je in te schrijven bij een dienst die je dagelijks een nieuw woord mailt, bijvoorbeeld urbandictionary.com. Vervolgens zoek je daarbij zelf via thesaurus.com een synoniem en antoniem, ofwel het tegenovergestelde. De drie woorden zijn relatief gemakkelijk geleerd omdat ze dezelfde context delen.

Duberman rekent talloze muzikanten, politici en CEO’s tot haar clientèle en is auteur van het businessboek 100 Ways to Save Your Ass in English. De geboren New Yorkse verhuisde in 1991 naar Den Bosch en heeft het tot haar levensdoel gemaakt Nederlanders te helpen beter Engels te leren spreken. Juist omdat onze basis al zo goed is, valt er veel te winnen met relatief weinig moeite.

Duberman: ‘Of je nu een verkooppraatje houdt of een TED Talk moet geven, bedenk waarom je iets gaat zeggen? Wat wil je exact overbrengen?’ Zorg dat je je niet enkel focust op de techniek van je Engels, zegt Duberman, want voor je het weet gaat de energie van je verhaal verloren. Als je vóélt wat je wilt vertellen, kun je dat bovendien ook nog doen wanneer de wifi uitvalt of je slides verdwenen blijken.

Het allerbelangrijkste is echter: tegen wie zeg je het? Duberman: ‘Mensen maken de fout te denken dat het om henzelf gaat, maar het gaat altijd om de ander. Dus bedenk: wie is deze persoon en waar moet ik rekening mee houden?’ Hoe beter je de Engelse taal beheerst, hoe behendiger je in staat bent je verhaal in het juiste pakketje te verpakken. Zo zijn de Amerikanen gek op statistieken en geven de Britten de voorkeur zich zeer voorzichtig uit te drukken, vervolgt de taalcoach. In veel gevallen spelen de cultuurverschillen een grotere rol dan de taal zelf.

Zakelijke voertaal

Dat het wel degelijk de moeite loont om energie te stoppen in het verbeteren van je Engels, hoe goed je je ook denkt te kunnen redden, benadrukt Diana Matroos. De presentator en interviewer van BNR Nieuwsradio en voormalig gezicht van RTL Nieuws is een veelgevraagd dagvoorzitter. De congressen vinden steeds vaker in het Engels plaats. Matroos: ‘Ik moet niet alleen mensen aankondigen, maar ook ingewikkelde debatten leiden over materie waar ik zelf niet dagelijks mee bezig ben. Dat is pittig, en om het goed te kunnen doen moet je gewoon op een heel hoog niveau Engels kunnen spreken.’

De presentator schakelde Buffi Duberman in om haar zakelijk Engels verder bij te schaven. Inmiddels gaat het spreken vanzelf en kan Matroos de energie die ze voorheen daarin stopte, nu steken in de zaken waarin ze daadwerkelijk wil excelleren. Daarnaast ervaart ze de internationale congressen als lang niet zo intensief. Het effect daarvan is onmiskenbaar: ineens behoort ze tot een select gezelschap dat het Engels zeer goed beheerst, wat leidt tot meer, betere en bijzondere opdrachten.

De meest simpele tip: denk niet te lichtzinnig over zakelijk Engels. Het kan altijd beter. Duberman: ‘Voorheen deden mensen alsof ze zogenaamd perfect Engels konden. Nu is het helemaal hip om te zeggen dat je een persoonlijke coach hebt.’ Diana Matroos: ‘Op dit moment zie je dat sommige congressen weer terugschakelen naar het Nederlands. Ze merken dat sprekers te veel moeite hebben hun verhaal in het Engels over te brengen en het publiek durft geen vragen te stellen. Maar als ik om me heen kijk is het zeker de moeite waard om in je Engels te investeren, want het wordt hoe langer hoe meer de zakelijke voertaal.’

FBI-directeur James Comey dacht dat het een grap was toen hij, terwijl hij een lezing gaf, op tv’s in de achtergrond het nieuws over zijn ontslag voorbij zag komen. Een aantal weken later werd Reince Priebus, stafchef van het Witte Huis, met een tweet bedankt voor zijn diensten. Donald “You’re fired!” Trump trekt zich van niets of niemand iets aan en ontslaat mensen op manieren die hem het makkelijkst uitkomen (zie kaders).

Op de schopstoel

In de voetbalwereld worden trainers bij slechte resultaten al snel de deur gewezen, tot in het extreme aan toe. Mario Been, oud-coach van Feyenoord, stond pas veertig dagen aan het roer bij de Cypriotische club Apoel Nicosia toen hij werd ontslagen. Been verloor de eerste wedstrijd in de voorronde van de Champions League, waarop het bestuur besloot zijn jaarcontract af te kopen. Been: ‘Als je naar dit soort landen gaat, dan weet je dat zoiets kan gebeuren, maar dit zag ik niet aankomen. Wat dat betreft heb ik het beste maandsalaris ooit.’

Martin Jol, oud-trainer van Ajax, hoorde pas van zijn ontslag als trainer van Tottenham Hotspur na de verloren Uefa Cup-wedstrijd tegen Getafe. Het publiek was wel al van het nieuws op de hoogte en zong de trainer tijdens de wedstrijd nog toe. Direct na de wedstrijd vertelde de neef van Jol in de catacomben van het stadion dat hij de laan uit was gestuurd. Jol: ‘De fans waren ongelooflijk met de manier waarop zij mij toezongen gedurende de wedstrijd. Ik vond het alleen wel gênant dat zij het nieuws over mijn vertrek eerder wisten dan ik.’

‘Ik trek me terug’

Het kan natuurlijk ook anders. Als er veel ophef is en de publieke opinie zich tegen je keert, kiezen mensen er vaak voor om de eer aan zichzelf te houden. ‘Ik ben toe aan een nieuwe uitdaging.’ ‘We verschillen van inzicht.’ Vaak is het weinig meer dan een fraaie manier om het (aanstaande) ontslag te verbloemen.

Bram Moszkowicz kan erover meepraten. De advocaat behartigde de belangen van Willem Endstra, die jarenlang werd afgeperst en mishandeld door Willem Holleeder. Na de dood van Endstra trad Moszkowicz op als advocaat van Holleeder, wat hem op zeer veel kritiek kwam te staan. Hij werd aangeklaagd wegens het mogelijk doorspelen van gevoelige informatie over Endstra aan Holleeder. Verder zou de advocaat zijn geheimhoudingsplicht hebben geschonden. Uiteindelijk trok Moszkowicz zich terug als advocaat van Willem Holleeder onder druk van de publieke opinie en collega’s uit zijn ambt. ‘Ik ga stoppen met zijn verdediging en waarom? Ik stop omdat het niet langer in zijn belang is om door te gaan.’

Sociale media

Moszkowicz was een zeer publiek persoon, maar werkgevers kijken tegenwoordig steeds vaker mee op sociale media. Alles wat je ooit hebt geplaatst, je online voetafdruk, kan door je werkgever opgegraven worden. Vooral grote, publieke organisaties zijn alert op het verleden van hun werknemers. De reputatie van het bedrijf staat op het spel, dus is het zaak om op te passen wat je allemaal deelt op sociale media.

Tony Kok, eSporter van beroep, ondervond hier recent de gevolgen van. Hij werd door voetbalclub PSV aangenomen, maar twee dagen later werd het contract al ontbonden. Wat bleek: vijf jaar eerder had hij tijdens de wedstrijd Ajax – PSV ‘Alle boeren zijn homo!’ getweet, een verwijzing naar de PSV-spelers en -supporters. De Eindhovenaren meldden in een persbericht dat het geen probleem was dat Kok voor Ajax was, maar dat het taalgebruik niet bij de kernwaarden van de club past.

Het verstrekken van verkeerde informatie over je verleden kan ook leiden tot ontslag. LPF’er Philomena Bijlhout werd op 22 juli 2002 aangesteld als staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, maar kon enkele uren later alweer vertrekken. RTL was in haar verleden gedoken en kwam foto’s uit 1983 tegen, waarop Bijlhout te zien was in een militie-uniform. Ze was actief geweest in de burgermilities van het Bouterse-regime na de Decembermoorden. In een eerdere verklaring had Bijlhout echter gezegd dat ze in 1981 de milities had verlaten. Bijlhout lichtte in een verklaring haar vertrek toe: ‘Dat betekent dat ik premier Balkenende verkeerde informatie heb gegeven. Ik wil het nieuwe kabinet niet belasten. Ik heb daarom besloten mijn ontslag aan te bieden aan hare Majesteit de Koningin.’

Intermediair Magazine is een uitgave van de Persgroep Online Services in Amsterdam. Op de artikelen en beelden rust auteursrecht. Overname is alleen toegestaan met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aan dit nummer werkten mee: Joost Bijlsma, Michael van Dorp, Anton van Elburg, Rob Hartgers,Katja Keuchenius, Marianne Lucieer, Dirk Koppes, Jan Meijroos, Maarten Pathuis, Siebe Schootstra, Hedwig Wiebes

Art Direction: rdesign en Esther Velrath

Extra beeld: ANP, Getty Images, Hollandse Hoogte, Shutterstock, De Beeldunie 

Techniek: Browser Magazine

Redactie: redactie@intermediair.nl

Adverteren in Intermediair Magazine:
020 204 2200
customerservice@persgroep.nl

Vragen en opmerkingen:
020 204 2200
helpdesk@intermediair.nl

Technische gegevens advertenties:
020 204 2727