1. Als je wint, heb je vrienden

Herman Brood en Hennie Vrienten zongen het al: als je wint dan heb je vrienden. Maar zit het tegen, dan blijf je alleen achter. Handel je op de beurs en klotst het water tegen de plinten, dan kun je maar beter geen mosgroene Porsche kopen en je instellen op latere tegenslagen. Mensen zijn honden en die ene vriend als het tegenzit is goud waard: meer hoef je niet te weten in het leven. 

2. Hoe zwartgalliger, hoe genialer

Aristoteles besefte het al een paar duizend jaar geleden: als je vier lichaamssappen (bloed, slijm, gele gal en zwarte gal) niet in evenwicht waren, raakte je in de problemen. Goede nieuws: bij te veel zwarte gal (zwartgalligheid) krijg je te maken met melancholie, een geestesgesteldheid die volgens hem vaak bij geniale mensen voortkwam. Vrolijke lachers zoals Mark Rutte maken geen blijvende indruk, het was aan melancholici als Egon Schiele of Philip Seymour Hoffman om grootse daden te verrichten. 

3. Hoe zwartgalliger, hoe amusanter

Maarten van Rossem heeft van zijn zwartgalligheid zijn imago gemaakt op tv. Want als je je naargeestige ideeën maar flink aandikt, gaat er een onverwacht komische werking van uit. Zoals ook cabaretier/dichter Hans Dorrestijn immer in de lachers op zijn hand heeft: ‘Zoveel uren, minuten, seconden gaat het noodlot al tekeer. De tijd heelt alle wonden, maar slaat er nog veel meer.’ Overdrijf je melancholie en je bent de koning van de koffieautomaat of kerstborrel. Maar wees niet al te pessimistisch over het bedrijf, dat vindt de baas niet fijn.

4. Duurzaam na de dood

De Week van de Begraafplaats (27 mei t/m 4 juni) richt zich dit jaar op duurzaam begraven. Door geen giftige stoffen te gebruiken (altijd handig) en herbruikbare materialen voor de kist te gebruiken, maken we de begraafplaats en de dood qua natuur een stuk prettiger voor ons nageslacht. Regel een kartonnen kist voor jezelf, zorg dat de laatste plakken cake in doggybags worden meegegeven aan de gasten, en je slaapt rustig in. Zelfs zwartgalligheid is zo goed te doen.

5. De mooiste liedjes

Portugal won er dit jaar het Eurovisiesongfestival mee, en hun saudade (iets als ‘melancholie’) maakt het ene liedje nog mooier dan het andere. Goede feestnummers als Bruno Mars’ Uptown Funk zijn een zeldzaamheid; dan liever Leonard Cohens Hallelujah.

6. Overwinnen van plotseling succes

Opvallend veel succesvolle wetenschappers vielen na hun eerste successen in een zwartgallig gat. Newton liet na Principia Mathematica jaren niets van zich horen. Darwin worstelde om zijn ontdekkingen te publiceren, hij leed aan een ‘merkwaardige intellectuele opsluiting’. Toch zouden de heren later nog tot grote daden komen. Een melancholieke tussenfase maakt het latere, tweede, succes extra zoet. Mocht Djokovic na zijn huidige dip weer grandslams binnenhalen, groeit hij definitief uit tot icoon (naar voorbeeld van Nadal en Federer). Val je in een gat na je eerste bonusuitkering, dan zal de strijd weer omhoog je meer opleveren dan euro’s alleen.

7. Geen hijgerige zelfhulpboeken meer

Bespaar veel tijd door geen hyperoptimistische zelfhelpboeken meer te lezen. De illusie dat je carrière daarna door elk willekeurig plafond knalt, is een illusie. Bovendien ben je zo verlost van het schuldgevoel dat je niet al je talenten benut (‘geluk is een keuze’). Met jouw DNA en onderbewustzijn moet je het maar redden.

8. Empathische ellende scoort

De beste verkopers zijn niet diegenen die met onstuitbaar – en onuitstaanbaar – positivisme net zo lang duwen tot hun klant overstag gaat. Veel meer bereik je als je laat merken over enige empathische vermogens te beschikken. Vind de zwakke plek van de klant en laat merken dat je die problemen uit eigen ervaring kent. Een emotionele variant op ‘dat model heb ik thuis ook’. Het is wel zaak je eigen zwartgalligheid en problemen gedoseerd in het gesprek te laten terug komen. Hetzelfde geldt voor functioneringsgesprekken: analyseer de zwarte randjes van je chefs psyche, en je komt zo een salarisschaal hoger uit.

9. ‘Ik ben zwartgallig en ik ben ok’

De populaire filosoof Alain de Botton wil van zijn School of Life (met Amsterdamse vestiging) niet een geluksfabriek maken. Het gaat om melancholie, om denken en voelen. ‘Elk leven heeft tragedies, dat is normaal. Het gaat erom hoe je ermee omgaat. (…) Je kunt het ook niet helemaal alleen oplossen.’ Wie zich niet blind staart op het bereiken van geluk en beseft ‘mijn zwartgalligheid is ok’, die houdt energie over om andere doelen in zijn leven te vervullen.

10. Zwart blijft het nieuwe zwart

Een week rondlopen in Parijs bewijst: zwart gaat nooit uit de mode. Dat komt goed uit, want niets is fijner dan je kleden zoals je je voelt. Zwartgalligen kunnen eventueel uitwijken naar grijs, maar er gaat niets boven zwart. Maak het je stijlmiddel, bespaar geld en moeilijke kledingkeuzes in de ochtend. Alleen een zwart pak voor de heren blijft een begrafenispak: niet doen. 

Begin mei zat Linda Duits met schrijfster Hadjar Benmiloud en demissionair OCW-minister Jet Bussemaker in het tv-programma Buitenhof, naar aanleiding van de oproep aan bedrijven om hun advertenties op GeenStijl te heroverwegen. Hoewel de drie vrouwen op één lijn zaten met hun verontwaardiging over GeenStijl, zag Duits ook haar kans schoon om Bussemaker de waarheid te vertellen over haar beleid. ‘Ik was blij dat ik de kans kreeg om tegen Bussemaker te zeggen dat ik me rot zou schamen in haar positie. Bussemaker is al vanaf 1986 bezig met emancipatie en het aantal mensen dat te maken heeft met seksueel geweld is niet gedaald: een op de 8 mannen en een op de 25 vrouwen is zelfs ooit verkracht. Dat is dus een heel belangrijk onderwerp. Stel je voor dat er zó veel moorden zijn onder jouw bewind? En dan zegt ze: er is een rapportje geschreven…’

Heb je getwijfeld om de brief te ondertekenen?

‘Zeker. Ik vind dat seksisme op Dumpert niet zo boeiend, vrijwel alle media zijn seksistisch en het is een vaag begrip. Maar het ging mij om de oproep aan reaguurders om los te gaan op journaliste Loes Reijmer, en dan weet je wat er komt. Daar is expres niet op gemodereerd door GeenStijl. Voorheen zeiden ze daar: wij zijn niet verantwoordelijk voor reaguurders, en dus is dit in mijn ogen een soort keerpunt. Ik weet niet of het door GeenPeil komt, maar ik vind dat een verkeerde manier van ingraven. Ze huilen daar bittere tranen en niemand neemt die tranen serieus.’

Maar het is natuurlijk niet goed als adverteerders zich bemoeien met de journalistiek.

‘Ik las een aardig stuk van lector journalistiek Piet Bakker die stelde dat de vermenging tussen journalistiek en adverteerders al lang een feit is; daar hoef je dus niet heilig over te doen. En waar hebben het over? Een oproep tot verkrachting. De vrijheid van meningsuiting gaat ver, maar daar past een oproep tot verkrachting niet bij.’

Ebru Umar had het over de deugpolitie had. Dat jullie – honderd hoogopgeleide vrouwen – bepalen wat er kan en niet kan.

‘Dit gaat erover waar je staat als adverteerder. En er ligt natuurlijk altijd een lijstje klaar met termen zoals deugpolitie, maar dat maakt het nog geen argument. Het gaat voor mij ook niet over goede smaak, maar oproepen tot verkrachting kan gewoon niet.’

Bijzonder aan jou is dat je een van de oprichters bent van DeJaap.nl, dat later ThePostOnline is geworden. Qua achterban en makers heeft dat verwantschap met GeenStijl. 

‘Ik heb nooit iets met GeenStijl te maken gehad. Toen wij DeJaap.nl oprichtten, hadden we het vaak over de Eerste Wet van Lucas: 70 procent van alle reaguurders is debiel. Later is dat bijgesteld naar 90 procent. Je modereert op het overtreden van het Wetboek van Strafrecht. DeJaap was een opinieplatform om mensen vanuit alle hoeken elkaars mening te laten lezen, en als links UvA-meisje wilde ik juist buiten mijn eigen bubbel stappen.’  

Een logisch bruggetje richting jouw boek is natuurlijk dat de mythes over feministen zoals ‘humorloos’ en ‘lesbisch’ juist in media als GeenStijl voorkomen.

‘Het grappige is dat feministes op GeenStijl nooit lesbisch zijn genoemd. Dat clichébeeld halen tweedegolfers vooral zelf aan, om het vervolgens te ontkrachten. Dolle Mina uit de tweede feministische golf was geen club van manwijven, ze schoven daar juist de mooiste meisjes naar voren.’ 

Jij hebt de tweede golf onderzocht. Wat is je conclusie tot nu toe?

‘Nederland heeft veel beroepsfeministen gekend, maar we doen het in internationaal perspectief niet zo goed qua vrouwenemancipatie. Kinderopvang is bijvoorbeeld slecht geregeld en er nog steeds seksueel geweld. Mensen die zich nu bezighouden met feminisme zeggen terecht: ons was toch beloofd dat er dingen geregeld zouden zijn? Er is veel blijven liggen.’

Waarom hebben de tweedegolfers niet doorgepakt?

‘Zo gaat dat vaak. Er is veel gepraat, maar het ebde allemaal een beetje weg. Er moest bezuinigd worden in de jaren 80 en de media verloren ook hun interesse. In de jaren 90 waren er nog wel feministische debatavonden en was er feministische kunst, maar er zat minder druk achter richting de politiek. Het feminisme is niet gestopt, maar de mobilisatie is minder.’

Zeg je daarom tegen jonge feministen: waar is jullie actieplan?

‘Ik verwijt ze niks, maar vind wel dat je ook politieke eisen moet stellen en niet alleen moet focussen op bewustwording. Ik ben geen activist – wel wetenschapper – maar ik vind dat je de zorg tussen vaders en moeders anders moet verdelen, en dat begint bij het aanpakken van het vaderschapsverlof van twee dagen. Je wilt dat een vader een band met zijn kinderen opbouwt en ziet dat het in Scandinavië leidt tot een gelijkwaardige verdeling. Ik heb weleens een stuk in NRC geschreven over hoe je dat beter regelt, en toen kreeg ik heel blije reacties van vaders en van boze moeders die de zorg niet wilden delen. Je ziet dat vrouwen de macht hebben op zorggebied en dat willen ze niet opgeven. Als mensen uit elkaar gaan, worden kinderen vaak aan vrouwen toegewezen, dus die discriminatie komt in de wet terug. Door die wetten onderhoud je ook de cultuur dat je als man niet bij je baas kan aankloppen voor meer zorgtaken.’

Dus los van bewustwording moet je ook wat dingen gewoon regelen?

‘Een groot probleem is het CDA dat zeer traditionele man-vrouwbeelden verdedigt. Een goed voorbeeld van hoe effectief wetgeving kan zijn, is het feit dat je moet betalen voor plastic zakjes; opeens nam iedereen zijn eigen tas mee. Je kunt zo’n cultuuromslag dus ook afdwingen zonder allerlei lagen van bewustwording. Daarom was ik ook zo boos op Bussemaker. Ze staat wel op de barricades, maar alleen op de bestuursbarricades. Nederlandse vrouwen werken vooral parttime – niets mis mee want ik werk ook liever weinig dan veel – maar het maakt je wel afhankelijk van je man. Dat maakt je kwetsbaar. Daar hoor je jonge feministes niet over.’

Maar jij bent toch iemand die ook tegen vrouwen zelf zegt: het is ook jullie verantwoordelijkheid?

‘Je moet zelf niet afhankelijk willen zijn van een man. Er liggen allerlei romantische idealen achter, maar de meeste mensen blijven nu eenmaal niet een heel leven samen.’  

Wat is jouw persoonlijke strijd?

‘Ik volg het allemaal met interesse en ben vooral bezig met stereotiepe man-vrouwbeelden die op allerlei vlakken doorwerken. In de media, maar ook in de politiek. Voor mij is feminisme vooral een soort bril, een manier om de wereld te analyseren en de machtsverhoudingen te verklaren.’

Vacatures

Beeld: Frank Groeliken

Rokers hebben met het nemen van rookpauzes gemiddeld drie weken extra ‘vakantie’. Bovendien zijn ze sneller afgeleid en vaker ziek dan niet rokende werknemers. Het lijkt dus een legitieme vraag: moet roken op het werk niet helemaal verboden worden?

Wanda de Kanter, longarts bij het Antoni van Leeuwenhoek, vindt niet dat je het moet verbieden, maar vindt het wel merkwaardig dat werkgevers de ongezonde verslaving blijven faciliteren. Ook bij de Persgroep, waar Intermediair onderdeel van is, is nog altijd een rookhok aanwezig. Een kleintje, dat wel. Degenen die er in staan met hun peukjes … voelen zich ergens wel een beetje een zielige kneus.

Bekijk de video!

Nu we toch over zaken op het werk hebben … ben je nog tevreden over je verdiensten? Check ons salariskompas. Of nog beter: doe mee met het Nationaal Salaris Onderzoek en maak kans op een extra maandsalaris.

Video: Makers District

1. Ike Teuling – Klimaatactivist via burgerprotest

Ike Teuling (1982) roept op tot burgerlijke ongehoorzaamheid. De Rotterdamse is mede-initiatiefnemer van het Rotterdams Klimaat Initiatief, dat klimaatverandering wil stoppen. Teuling werkte eerder bij Greenpeace en is nu campagneleider bij Milieudefensie, waar ze vorm geeft aan de strijd tegen gasboringen in Groningen en het boren naar schaliegas wist op te schorten. ‘Burgers kunnen flink verschil maken in het halen van de klimaatdoelen. Niet als consument met onze computer of pinpas, maar door ouderwets actie te voeren’, betoogt Teuling. ‘De Rotterdamse haven zal niet zomaar in twintig jaar fossielvrij worden, daar is burgermacht voor nodig.’

2. Freke van Nimwegen – Promotor van hergebruikt voedsel

Freke van Nimwegen (1986) is wars van voedselverspilling. De medeoprichter van horecabedrijf Instock haalt elke dag bij supermarkten producten op die niet meer verkocht kunnen worden, maar nog wel goed zijn. De koks improviseren hier maaltijden mee in de restaurants en foodtrucks in Amsterdam, Den Haag en Utrecht. In 2014 en 2015 heeft Instock meer dan 90.000 kilo voedsel van de afvalbak gered. Van Nimwegen: ‘Wereldwijd wordt een derde van ons eten verspild: dit heeft een enorme impact op ons milieu. We zijn ontzettend snel gegroeid en zijn van plan dat te blijven doen. Dit jaar geven we een kookboek uit en we hopen in een nieuwe stad een restaurant te openen!’ 

3. Katja Langen – Bruggenbouwer tussen burgers en overheid

Katja Langen (1971) betrekt burgers bij het verduurzamen van de openbare ruimte. De directeur Business Development van Eneco wil Nederland vergroenen door het plaatsen van windturbines, waarbij niet ophef maar consensus centraal staat. Langen: ‘Het is belangrijk dat mensen zich serieus genomen voelen. De uitdaging is om samen de energietransitie vorm te geven.’ In het Windlab, het educatief centrum van Eneco, komen dagelijks tientallen kinderen langs voor een duurzame-energieles. Zij bouwen zelf windmolens en maken een excursie naar een windturbine. Langen: ‘Het begint toch bij kinderen. We werken aan hun bewustwording, zodat ze ook later kunnen meedenken en bouwen aan de energietransitie.’ 

4. Marlijn Simons Somhorst – Voorstander van zuinige winkels

Marlijn Simons-Somhorst (1980) laat een duurzame wind waaien in de supermarkt. Van verantwoorde vis in de schappen tot weidemelk, yoghurt en kaas: de manager duurzaamheid van Lidl Nederland vindt het vergroenen van de discounter vanzelfsprekend. Discounters ontlenen hun bestaansrecht aan goede producten voor een lage prijs. Somhorst: ‘Dat betekent dus zuinig zijn, kosten drukken. Zuinig zijn met water en energie, slimme logistieke systemen ontwikkelen en sobere winkels. En producten verbeteren waar mogelijk: duurzaam hoeft echt niet duur te zijn.’

5. Anne Leeflang – Organisator van natuurfestivals 

Anne Leeflang (1984) wil positieve aandacht voor de natuur. De oprichter van Fête de la Nature, het grootste grassroots natuurfestival van Nederland nodigt mensen uit om zelf natuurfeesten te organiseren. Mensen worden hierdoor op een leuke manier uitgedaagd om zelf verantwoording en eigenaarschap te ontwikkelen. Leeflang: ‘Juist in een tijd waarin de natuur veelal negatief in beeld komt – “Het gaat slecht, er is te weinig, het sterft uit” – vinden wij het van belang om te vieren wat er wél is.’ Op 21 en 22 mei vindt de vierde editie van het festival plaats. Leeflang streeft naar een opkomst van 100.000 personen en 500 lokale activiteiten door het hele land. 

6. Paulette van Ommen – Wegbereider voor duurzame multinationals 

Paulette van Ommen (1986) wil impact hebben. De manager duurzaamheid van chemieconcern DSM regelde dat alle fabrieken van DSM ter wereld in 2025 de helft van alle ingekochte energie halen uit hernieuwbare energiebronnen. Van Ommen wil de rekening voor CO2 leggen bij de uitstoters. Van Ommen is global shaper bij het World Economic Forum, het netwerk van maatschappelijk betrokken jonge leiders. ‘Ik vind het belangrijk dat mijn werk bijdraagt aan een betere wereld. Een puur commerciële baan is niets voor mij. Op mijn vijftiende was ik al actief voor maatschappelijke organisaties, om bewustwording onder leeftijdsgenoten te vergroten. Na mijn studie wilde ik juist bij een grote multinational aan de slag, omdat daar veel werk te doen is op dat gebied.’ 

7. Babette Porcelijn – Inspirator voor positieve impact

Babette Porcelijn (1973) is een kleine wereldverbeteraar. Met haar veelbesproken boek De verborgen impact laat de ontwerpster zien wat burgers zelf kunnen doen voor het klimaat. Het boek gaat over de impact op het milieu die wij niet zien, maar waar wij wel verantwoordelijk voor zijn. De boodschap: onze impact is veel groter dan we denken. Porcelijn: ‘Ik wil mijn boek graag in de VS krijgen. Daarom heb ik het de afgelopen maanden naar het Engels vertaald en de inhoud aangepast aan de Amerikaanse situatie. Amerikanen zullen zelf moeten verduurzamen nu Trump aan de macht is. Ik heb er haast mee. De urgentie is hoger dan ooit!’ 

‘Ik ga even roken, tot zo.’ Het wordt langzaamaan een vreemd zinnetje, want het aantal dagelijkse rokers blijft dalen, vooral onder hoogopgeleiden. Van de rookruimte verdwenen ze richting de rookpaal, de tuin of de parkeerplaats, het liefst uit het zicht van bezoekers. Bedrijven zijn niet verplicht een rookruimte aan te bieden en de eerste terrassen met een totaal rookverbod verschijnen. 

Hoe is de sfeer onder de laatsten der Mohikanen? ‘Het is een stil verbond dat we sluiten, een vriendschap. In het rookhok kun je letterlijk en figuurlijk stoom afblazen’, zegt een hoogopgeleide marketeer, die liever niet met naam en toenaam in dit artikel wil. Ze is naar eigen zeggen geen trotse roker, wel verslaafd en vindt dat eerder zielig dan cool. 

Gezellige lotgenoten

Bij de NOS is er niet eens meer een rookhok. Rokende redacteuren moeten hun ding doen op de parkeerplaats, met slechts een plastic overkapping als bescherming tegen regen en kou. Maarten Stultjens is er redacteur en presentator bij Bureau Regio. De desolate abri houdt hem niet tegen, al moet hij er twee verdiepingen voor afdalen en naar buiten. Jazeker, hij is weleens gestopt, vaak lange periodes zelfs, maar ook altijd weer begonnen. In de woorden van schrijver Mark Twain: ‘Giving up smoking is the easiest thing in the world. I know because I’ve done it thousands of times.’ 

Stultjens beschrijft het rookmoment als ‘lotgenotencontact’ en soms gezellig. Sommige tv-gezichten komt hij nooit tegen op de werkvloer, maar wél op de rookplek. ‘Je krijgt er ook weleens iets geregeld. Bij een vorig bedrijf heb ik tegen mijn rokende baas gezegd dat ik wilde presenteren, en dat is daarna gebeurd.’ Steeds meer collega’s laten de sigaretten echter thuis, aldus de radioman. ‘Ontmoedigen helpt. En soms is de rookruimte ook echt zo’n ruimte waar je niet wil zijn.’

Geen discussie

We komen van ver. Een mail tikken met een peuk in je mondhoek, asbakken op de bureaus: het is ondenkbaar. Een rookruimte naast de arboarts, zoals vroeger op het hoofdkantoor van vakbond CNV, onvoorstelbaar. Op de Universiteit Utrecht bleven twee hoogleraren na de invoering van het rookverbod een tijdje doorroken op hun werkkamer, als was dit het dorpje van Asterix tegen de Romeinen. Maar die mannen zijn nu met pensioen. Volgens Jannes van der Velde, woordvoerder van werkgeversvereniging AWVN, is het rookverbod ‘totaal geen discussie meer. Na wat gesputter bij de invoering in 2004 is het breed geaccepteerd, in alle branches.’ 

Geen klagende collega’s

Toch vind je nog overal rokers. Maya*, een jonge reclasseringswerker in de verslavingszorg, rookt met haar collega’s op een daarvoor ingericht balkon. Het is een dwarsdoorsnede van het bedrijf: jong, oud, man, vrouw, hulpverleners en managers. Toch zag ze best wat mensen stoppen. ‘Die zijn bijvoorbeeld vader of moeder geworden, of doen nu aan hardlopen en eten ook gezonder.’ Net als Stultjens krijgt Maya nooit klachten van collega’s over rookpauzes. ‘De niet-rokers gaan ook weleens een luchtje scheppen.’ 

Het is misschien wel gek om in de verslavingszorg te werken en verslaafd te zijn aan roken, zegt ze. ‘De meningen hierover zijn verdeeld en we discussiëren daar weleens over.’ Smaakt het sigaretje net zo lekker als thuis? ‘Als ik een enorm hectische dag heb, kan een sigaret wel voor wat rust zorgen. Maar als ik dan snel, snel, snel moet roken, werkt het niet. Dan voel ik mij alsnog opgejaagd. Over het algemeen kan ik er thuis of lekker op een terras wat meer van genieten.’ 

Maya zal zich moeten haasten naar dat terras, want zowel overheid als bedrijfsleven gaan door op de gezette koers. Zoals hoogleraar tabaksontmoediging Marc Willemsen zei op de site Big: ‘Het zal lastig worden om nog een plek te vinden waar je kan roken zonder dat je het gevoel krijgt: het is niet oké wat ik doe.’

* De naam is op verzoek van de geïnterviewde gefingeerd.

Beeld: Maarten Pathuis

Toegegeven, hij is superhandig, die automatische piloot. Het scheelt je een hoop denkwerk op dagen dat je dat er niet óók nog bij kunt hebben. Je brein werkt heel efficiënt zo, op die manier. Maar soms misschien iets té. Efficiency is leuk, maar te ver doorgevoerd haalt het natuurlijk alle kleur uit het leven.

Met alle handige apps en lifehacks die we voor onszelf hebben bedacht, is het dus daarom goed om zo nu en dan iets te doen wat totaal niet binnen het verwachtingspatroon ligt. Nu kun je onder werktijd gaan Tinderen, een praatje maken met die collega waar je al maanden heimelijk naar lonkt, of een smaak Cup-a-Soup kiezen die je nog niet kende, maar beter nog ga je eropuit. Zo krijg je tenminste ook wat beweging.

Wandelen klinkt een beetje suf, maar je kunt het ook zien als Wonder Woman verkleed als bibliothecaris. Gewoon lopen is namelijk dé ideale manier om je gedachten te ordenen en met oplossingen te komen voor ingewikkelde problemen. Je hoeft er niet eens letterlijk aan te denken: in de psychologie bestaat het fenomeen ‘creatieve incubatie’, waarbij zich onbewust ideeën ontwikkelen terwijl je denkt aan iets anders.

‘Nieuwe inzichten komen voort uit veranderende omgevingen en het ontmoeten van mensen, of welke andere situatie dan ook waarbij je hersenen moeite hebben met het voorspellen wat er gaat gebeuren’, schrijft neurowetenschapper Gregory Berns in het boek Iconoclast: A Neuroscientist Reveals How to Think Differently. Je zal niet de eerste zijn die een geniale inval krijgt tijdens een blokje om. Geen wonder dat er zelfs een Wikipedia-lemma bestaat voor ‘lunchwandelen’. Met een lunchwandeling voldoe je al aan de aangeraden 30 minuten bewegen per dag, en het is een prima excuus om even je werkplek te verlaten. Daarnaast zorgt de beweging voor de aanmaak van endorfine, ofwel het ‘gelukshormoon’.

Toeval regeert

Solvitur ambulando is Latijn voor: het wordt opgelost door te lopen. Het is de filosoof Diogenes die de woorden voor het eerst uitgesproken schijnt te hebben, in de vierde eeuw na Christus. Hij zal dan geen idee hebben gehad wat een burn-out is, maar dat eropuit gaan heilzaam is voor lichaam en geest, had hij al goed door. Bekende en invloedrijke figuren uit de geschiedenis volgden, van schrijvers Ernest Hemingway en Henry David Thoreau tot de Amerikaanse president Thomas Jefferson.

Toch is ‘gewoon’ wandelen in veel gevallen te nuttig. Het draagt nog te sterk bij aan dat extreem uitgekiende leven dat je leidt. Beter is het om te gaan ‘wanderen’. Simpel gezegd staat dat bekend als wandelen zonder doel. Ronddwalen, zeg maar. In plaats van dat je van plek A naar plek B gaat, laat je je lichaam en daarmee je geest rondzwerven. Je laat de verwikkelingen van het leven even achter je. Je vergeet misschien zelfs even welk persoon je zou moeten zijn. In plaats daarvan loop je rond en bestudeer je alles wat je tegenkomt met de grootst mogelijke aandacht. 

Toeval regeert. Al je zintuigen worden actief en alert. En je wordt weer nieuwsgierig, je fantasie draait overuren. Je begint los te laten wat je weet, en open te staan voor nieuwe ervaringen en ideeën. De vooraanstaande psycholoog Abraham Maslow noemde deze momenten ‘piekervaringen’: het ervaren van de geestestoestand die plaatsvindt als je je verbonden voelt met iets wat groter is dan jijzelf.

Wie de smaak te pakken krijgt, heeft niet alleen een nieuwe hobby, maar een geheel nieuwe levensstijl. Die veilige bubbel van werk, huis en haard die we om ons heen hebben gebouwd, is eigenlijk namelijk een piepklein gevangenisje, aldus de Canadese schrijfster en kunstenaar Keri Smith in haar boek The Wander Society. Dat doosje waarin we onszelf wijsmaken gelukkig te zijn, beperkt ons enorm, concludeert ze: ‘Diepe voldoening, dingen meemaken en het gevoel dat je het leven uit eerste hand ervaart, dat komt niet als je altijd op dezelfde manier blijft leven, letterlijk of figuurlijk. Je moet je openstellen voor het onbekende.’

Smith vervolgt: ‘De maatschappij wil dat je sneller gaat, produceert, materieel gewin nastreeft. In een systeem dat oneindige groei vereist, lijkt langzamer gaan van nature antivooruitgang. Wie ben je als je niet je best doet om “het ver te schoppen”? Wie ben je als je niet actief naar iets toewerkt? Als wanderaar ben je niet onderworpen aan wat de maatschappij je voorschrijft. Je streeft er niet naar je te conformeren, maar in plaats daarvan leef je het leven zoals dat vanbinnen ontstaat. Je gaat je eigen weg, je voelt je waarlijk vrij.’

Het allermooiste is dat je niet eens per se op pad hoeft. Laat alleen al eens je gedachten afdwalen, en zie wat er gebeurt; in je hoofd dan. Allerlei recente wetenschappelijke inzichten wijzen erop dat ‘mind wandering’ bijdraagt aan beter en creatiever inzicht, zo bevestigt de Nieuw-Zeelandse psycholoog Michael C. Corballis in zijn boek The Wandering Mind: What the Brain Does When You’re Not Looking. De volgende keer dat je uit het raam staart tijdens een vergadering en wordt betrapt, kun je dus gerust verklaren dat je werkte aan heel zinvolle bijdragen.

Intermediair Magazine is een uitgave van de Persgroep Online Services in Amsterdam. Op de artikelen en beelden rust auteursrecht. Overname is alleen toegestaan met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aan dit nummer werkten mee: Michael van Dorp, Anton van Elburg, Rob Hartgers, Dirk Koppes, Jan Meijroos, Peter Olsthoorn, Maarten Pathuis, Roos Schlikker, Siebe Schootstra, Wessel Simmons en Rutger Vahl.  

Art Direction: rdesign en Esther Velrath

Extra beeld: ANP, Getty Images, Hollandse Hoogte, Shutterstock 

Techniek: Browser Magazine

Redactie: redactie@intermediair.nl

Adverteren in Intermediair Magazine:
020 204 2200
customerservice@persgroep.nl

Vragen en opmerkingen:
020 204 2200
helpdesk@intermediair.nl

Technische gegevens advertenties:
020 204 2727

Wil je Intermediair Magazine elke week ontvangen in je mailbox?