Vogelzang erkent dat veel jonge leraren afhaken vanwege de hoge werkdruk. ‘Wij zien al jaren dat ze vaak te veel uren worden ingezet met zware belasting, met weinig ruimte om zich te ontwikkelen. De vaardigheden vanuit de opleiding zijn goed, maar begeleiding bij het werk schiet tekort.’ Dat vluchtgedrag wordt mede veroorzaakt door het feit dat deze leraren vaak beginnen als invaller, dus in noodsituaties, met tijdelijke contracten. ‘Met een grote kans dat ze voor moeilijke groepen komen, dus alle hens aan dek. Begeleiding is dan nodig, maar ontbreekt te vaak.’

Dat is niet een door jullie vastgesteld risico. Had de inspectie beter moeten opletten?

‘Wij vragen al jaren voldoende aandacht en begeleiding voor de startfase. Via De Staat van het Onderwijs en andere onderzoeken.’

Ik heb onderzoeken gelezen over de opleidingen, maar niet over de arbeidssituatie …

‘Nee, wij kijken ook nooit naar de arbeidssituatie, maar je vindt wel een heel rijtje rapporten op de site zoals Krachtig Meesterschap. Het voeren van het personeelsbeleid is de verantwoordelijkheid van de scholen, niet van de inspectie.’

Maar de inspectie beoordeelt de besturen en de schoolleiding …

‘Zeker, maar als de kwaliteit op orde is, dan is het aan besturen om goed vorm te geven aan het personeelsbeleid. We spreken hen aan op risico’s in het team.’

Nog nooit een ‘te groot verloop’ meegenomen in de beoordeling van een school?

‘Eh ja, dat is vast wel een keer gebeurd. Bijvoorbeeld toen het bij Ibn Ghaldoun flink misging, was het personeelsbeleid nadrukkelijk een groot risico. Maar verder is het geen punt van beoordeling als de kwaliteit op orde is.’

U bent al jaren topambtenaar bij OCW, deed eerder de Directie Leraren. Heeft u de uitstroom van jonge docenten niet onderkend en opgelost?

‘Dit thema heeft al jaren aandacht, maar is een hardnekkig probleem. We gingen bijvoorbeeld meer Pabo-docenten opleiden, maar voor hen was geen plek vanwege het verhogen van pensioenleeftijd. Toch is er straks een lerarentekort. Wij wijzen steeds op het belang ervan.’

Wijzen ja, maar wat doet u eraan?

‘Het oplossen van dit probleem ligt niet op de weg van de inspectie, maar we zien wel dat professionalisering van docenten meer aandacht krijgt op scholen. Er blijven veel tijdelijke contracten, maar wij gaan niet over cao’s en arbeidscontracten. Voor de flexcontracten moet je naar een ander ministerie, Sociale Zaken.’

Maar u bracht het Actieplan LeerKracht uit?

‘Ja, ik was betrokken bij het Actieplan LeerKracht en onderhandelde over een investering van 1,1 miljard euro extra met vakbonden en werkgevers. Dit leidde tot een forse investering in de salariëring van leraren en differentiatie in het functiegebouw. De carrièreladder is ingekort. Ook is een programma opgezet voor begeleiding van startende docenten met extra middelen en tijd.’

Zonder dat het probleem van de jonge docenten werd opgelost?

‘Het is vervolgens aan de cao-partners en schoolbesturen om aan zo’n plan uitvoering te geven. Dat gebeurt ook, maar sommige problemen zijn hardnekkig. De differentiatie in het functiegebouw is geslaagd. Van de Lerarenbeurs wordt goed gebruikgemaakt, professionalisering is goed opgepakt.’

Veel ‘professionalisering’ in het Actieplan, maar niet een paar honderd miljoen voor vermindering van werkdruk en vaste contracten bij instroom?

‘Dat is gewoon niet aan ons. We hebben afspraken gemaakt over principes en geld. En er is eindeloos geëvalueerd. Flexcontracten vallen onder de cao en Sociale Zaken, wij gaan niet over tijdelijke en vaste contracten.’

Hoe lossen we het probleem op volgens u?

‘Straks volgt er veel uitstroom. Bestuur en schoolleiding moeten een strategisch personeelsplan maken en bijvoorbeeld dakpancontructies (een jonge leerkracht krijgt een aanstelling die deels overlapt met die van een ervaren docent, red.) toepassen waar mogelijk.’

Klinkt mooi. Hoe doe je dat in de praktijk?

‘Bijvoorbeeld hoe we dat bij de Inspectie doen. In mijn strategisch personeelsplan zijn functies, leeftijden, uitstroom etc. vervat. Dan ga je kijken wanneer je de komende jaren welke mensen nodig hebt.’

U neemt dus alvast jongeren aan en geeft hen tijdig een vast contract?

‘Ook ik heb heel veel tijdelijke contracten, want ik heb ook een taakstelling van 6 procent bezuiniging. Dit jaar is onze begroting 67 miljoen, in 2018 minder dan 59 miljoen.’

Dus ouderen kunnen nauwelijks betaald minder gaan werken, jongeren krijgen geen vast contract. Want er is niet genoeg geld?

‘Er is nergens genoeg geld. Overal speelt dit. U kunt ook niet meer geld uitgeven dan u bezit, toch? Scholen krijgen geld om hun taken en opdrachten uit te voeren en daar moeten ze het inderdaad mee doen.’

Er komt vernieuwd toezicht, wat betekent dit voor de docenten?

‘Onderzoeken op scholen gaan met meer overleg en maatwerk gepaard. In een van de pilots liep een docent mee met de inspecteur bij diens observatie en de gesprekken met docenten en bestuur. Er is meer dialoog: scholen ervaren hoe inspectie werkt en inspecteurs krijgen feedback in de praktijk. We krijgen daar hele positieve reacties op.’

Waarom die vernieuwing?

‘We werken traditioneel vooral risicogericht: waar loopt het onderwijs spaak? We keken continu: wat gaat er niet goed? Dat was heel effectief, want nu zijn er veel minder zwakke en zeer zwakke scholen. Heel veel scholen hebben nu de basiskwaliteit. Wij krijgen ook een stimulerende rol, gericht op verbetering vanuit de eigen visie en ambitie van die scholen.’

Dus docenten hebben minder te vrezen van de Inspectie? Wat milder in plaats van het harde oordeel?

‘Nee. Beoordeeld worden is altijd spannend voor scholen en docenten. Maar de bedoeling is dat scholen veel beter zelf weten hoe ze ervoor staan. Een minder afhankelijke opstelling: haal ik het wel of niet? Dat willen we niet meer. Wel blijven we jaarlijks vanaf papier de risicoanalyse doen om zwakke plekken te traceren. Als scholen echt door het ijs zakken, blijven we hard oordelen. Er moet een stok achter de deur blijven in het belang van leerlingen. Waar het goed gaat hopen we op stimulerende en inspirerende gesprekken.’

Kun je de Inspectie niet beter afschaffen voor scholen die het goed doen?

‘Deels gebeurt dat ook. Vroeger kregen alle scholen hoe dan ook elke vier jaar een inspectiebezoek. Nu spreken we de besturen en selecteren vervolgens de scholen voor inspectieonderzoek: sowieso de scholen waarbij we een risico vermoeden, plus scholen waarbij we verifiëren of het geschetste beeld door het bestuur klopt. Wel blijven we de jaarlijkse controle op risico’s doen op het bureau.’

Veel Haagse toezichtorganen – ACM, AP, NVWA – zijn milder geworden voor hun sector. Vooral onder VVD-regimes, zo te zien. Of niet?

‘Dat koppel ik niet zo aan elkaar. Je ziet wel verandering in toezicht. Minder gericht op alleen risico’s en handhaving van regels. Meer dialoog. Bij toezicht op bedrijven is handhaving altijd belangrijker geweest. Wij hebben altijd een rol in kwaliteitsverbetering gehad.’

Niettemin doet u nu vernieuwd toezicht, dus heel anders dan voorheen. Verandert de Wet op het Onderwijstoezicht ook?

‘Dat is ondertussen gebeurd met een initiatiefwet van D66, CDA en SGP tijdens het proces van vernieuwing. De Eerste en Tweede Kamer hebben die vrijwel unaniem aangenomen. De nieuwe werkwijze zal in juni nog in de Tweede Kamer worden besproken. ‘

Tot slot toch nog even zeuren: kunt u met dat nieuwe toezicht meer doen aan de werkdruk van leraren?

‘Vermoedelijk wel. We raken meer in gesprek met scholen en leraren over de problemen die ze in hun praktijk ervaren en de verbeteringen die ze wensen. Daar zal werkdruk eerder aan bod komen. Maar we brengen geen geld mee …’

Op zoek naar een baan?

Bekijk onze vacatures in het onderwijs of plaats je cv en word gevonden door topwerkgevers.

Beeld: Frank Groeliken

Na de zomervakantie start aan het Mill-Hillcollege in het Brabantse Goirle, onder de rook van Tilburg, een uniek experiment. Een brugklas van 33 leerlingen met mavo-, havo- of vwo-advies waarin het onderwijs volledig op zijn kop wordt gezet. Geen 50-minutenrooster, geen toetsweken, geen Nederlands, wiskunde, of andere vakken. In deze klas, met als geheimzinnige werknaam ‘Team X’ (de leerlingen mogen straks zelfs een naam bedenken), wordt lesgegeven aan de hand van thema’s die in vier tot zes weken van zo veel mogelijk kanten worden onderzocht.

Is het thema ‘de supermarkt’? Dan kan dat aanleiding zijn voor lessen over de geschiedenis van supermarkten, over logistiek, of over het berekenen van prijzen. Die lessen worden gegeven door vakdocenten, die allemaal aanhaken bij het thema. Team X zal er regelmatig op uit trekken, bijvoorbeeld om te onderzoeken hoe het er in een supermarkt aan toegaat. Andersom kan ook: de buitenwereld die de klas in trekt, zoals met een gastles door de supermarktmanager.

Leerlingen verdienen beter

Het experiment in Goirle is geen onderdeel van een grote, landelijke onderwijsvernieuwing. Er zijn geen commissies van onderwijskundigen aan te pas gekomen en er hebben geen politici over gedebatteerd. Het idee is bedacht door een groep enthousiaste docenten die vinden dat hun leerlingen beter onderwijs verdienen. Docent natuurkunde Jean-Pierre de Bont, een van de initiatiefnemers, vertelt hoe bij hem en enkele van zijn collega’s ‘de ogen open gingen’ nadat zij op een studiedag in gesprek gingen over nieuwe, innovatieve manieren van lesgeven. De Bont: ‘Het onderwijssysteem is al zo’n honderd jaar nauwelijks veranderd. Het wordt tijd dat we creatiever worden in de manier waarop we kennis overdragen.’

De Bont behoort tot de eerste lichting deelnemers aan de Nederlandse School (dNS), een post-lerarenopleiding die in september 2015 van start ging. Docenten volgen er naast hun werk een cursus van anderhalf jaar waarin ze worden uitgedaagd om op een andere manier naar hun vak te kijken. Er is aandacht voor persoonlijke ontwikkeling, ondernemerschap en het ontwerpen van onderwijsprogramma’s. De Bont kan het geleerde op zijn school meteen in de praktijk brengen.

Commissie-Dijsselbloem

Er broeit duidelijk iets in het onderwijs. Overal in het land zijn leraren en scholen aan het experimenteren geslagen. Volgens Kimon Moerbeek, socioloog en adviseur Onderwijs bij de onafhankelijke stichting Kennisland, is het niets minder dan een cultuurverandering: ‘Bottom-up vernieuwing staat bij de gemiddelde Nederlandse school nog in de kinderschoenen, maar dat gaat snel veranderen. Elke school krijgt hiermee te maken.’ De beweging is deels een antwoord op de top-down vernieuwingen uit het verleden, denkt Moerbeek. Hij omschrijft de commissie-Dijsselbloem als een keerpunt in het denken over onderwijsvernieuwing. Deze parlementaire onderzoekscommissie, onder voorzitterschap van de huidige minister van Financiën, onderzocht in 2007 de grote onderwijsvernieuwingen van de jaren 90 (de basisvorming, de tweede fase en de introductie van het vmbo). De conclusies in het eindrapport logen er niet om: ‘De overheid heeft haar kerntaak, het zeker stellen van de kwaliteit van het onderwijs, de afgelopen jaren ernstig verwaarloosd.’

‘Het feit dat leraren in het verleden niet of nauwelijks werden betrokken bij onderwijsvernieuwingen zorgde voor veel frustratie’, zegt Moerbeek. Na “Dijsselbloem” kreeg de overheid meer oog voor ideeën van leraren. Zo startte in 2010 InnovatieImpuls Onderwijs, een platform dat scholen die aan de slag willen met onderwijsvernieuwing adviseert en begeleidt. En in oktober vorig jaar ging het LerarenOntwikkelFonds (LOF) van start. Dit fonds keert subsidies uit aan leraren in het primair en voortgezet onderwijs die hun lessen willen verbeteren. ‘De leraar is de centrale spil en de creatieve architect van het onderwijsproces’, staat op de website van het fonds. Het LOF is mede voortgekomen uit het door Kennisland bedachte programma Onderwijs Pioniers en is ondergebracht bij de Onderwijscoöperatie, een samenwerkingsverband van een aantal onderwijsorganisaties. In het schooljaar 2015/2016 heeft het Ministerie van OCW 4,1 miljoen euro beschikbaar gesteld voor het LOF.

Prikkel om meer te doen

‘Vaak is er meer mogelijk dan docenten denken’, zegt Vanessa Hudig, kunstdocent op het Amsterdamse Barlaeus Gymnasium en curator van de Nederlandse School. ‘Je moet als leraar ruimte scheppen voor verandering en je niet blind staren op dichte deuren. Daarom leren wij op dNS docenten hoe ze draagvlak kunnen creëren voor hun ideeën. In het eerste halfjaar van het programma gaat het bij ons zelfs helemaal niet over onderwijs. We willen docenten buiten de kaders van het onderwijssysteem laten denken. We leren ze te experimenteren. In het onderwijs zijn ze gewend om lange lijnen uit te denken en dan pas uit te gaan voeren. Mislukken is dan gaan optie.’

In het huidige onderwijs worden docenten te weinig gestimuleerd om zichzelf te ontwikkelen, vindt Hudig: ‘Ze worden uitsluitend afgerekend op de cijfers van hun leerlingen. Zolang die in orde zijn, is er geen prikkel om meer te doen dan strikt noodzakelijk is. Daardoor wordt het werk op den duur minder interessant en het onderwijs minder goed. Een van onze deelnemers, iemand die al heel lang in het onderwijs werkt, vertelde dat hij eigenlijk geen zin meer had in zijn werk, maar dat hij dankzij de Nederlandse School weer tien jaar vooruit kan.’

Maatwerk voor leerlingen

Wiskundedocent Martijn Nass werkte jarenlang in het bedrijfsleven. Zes jaar geleden kwam hij als zij-instromer voor de klas te staan, bij het Thomas a Kempis College in Zwolle. Wat hij zag verbaasde hem: ‘Het onderwijs was op dezelfde manier georganiseerd als in mijn eigen schooltijd. Leerlingen die heel goed zijn in een vak en leerlingen die moeite hebben met een vak moeten dezelfde lessen volgen. Het gevolg was dat de leerlingen zich in de les gedroegen zoals ik vroeger: zo min mogelijk opletten en je voortslepen van het ene naar het andere lesuur.’ Dat kan beter, vindt Nass. Tien jaar geleden introduceerde het Thomas a Kempis maatwerkonderwijs. Leerlingen kunnen daardoor enkele vakken waar zij goed in zijn op een hoger niveau volgen en ook op dit niveau eindexamen doen. Dit is in Nederland al enige jaren mogelijk, maar nog maar weinig scholen maken hier werk van. Als het aan staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs ligt, krijgen alle middelbare scholieren recht op maatwerk.

Dit schooljaar startte Nass, samen met enkele collega’s en gesteund door zijn schoolleiding, met een pilot waarbij leerlingen van havo 4 en havo 5 kunnen kiezen of ze wiskunde doen in een klas met veel hulp van de docent, of in een klas waar minder begeleiding is. Ook is er de optie om tijdens het wiskunde-uur in een ander lokaal zelfstandig te werken aan een geheel ander vak. Leerlingen mogen dit zelf beslissen.

Coach

Voor Kimon Moerbeek zijn initiatieven zoals die in Zwolle en Goirle pas het begin van een onderwijsrevolutie. Hij vindt dat we ‘het industriële systeem van onderwijsfabrieken’ moeten afbreken. Scholen moeten in zijn ogen over de eigen muren heen kijken en de verbinding zoeken met elkaar en met de samenleving. Vanessa Hudig hoopt dat Nederland het voortouw neemt in onderwijsvernieuwing: ‘We kunnen een voorbeeld zijn voor andere landen.’ Dat vraagt veel van leraren. Die moeten zich, in de woorden van Moerbeek, ‘als veranderaars opstellen en in die rol worden ondersteund’. Jean-Pierre de Bont weet uit ervaring hoe moeilijk dat is: ‘Wij zijn heel traditioneel opgeleid. We weten hoe we een standaardles van 50 minuten moeten voorbereiden, maar zodra je het onderwijs anders gaat organiseren, wringt het. In plaats van een ouderwetse leraar die alles uitlegt, ben ik steeds meer een coach van mijn leerlingen. Dat heb ik nooit geleerd. Ik word er niet automatisch blijer van, maar ik ben er wel van overtuigd dat het beter is voor mijn leerlingen. En dat is waar het om draait.’

Op zoek naar een baan?

Bekijk onze vacatures in het onderwijs of plaats je cv en word gevonden door topwerkgevers.

De ietwat verlegen Yael leidt een bordsessie van groep 8 op basisschool de Schakel in de Amsterdamse Bijlmer. Ze neemt met de klas de doelen door die ze samen gesteld hebben en wijst ook andere leerlingen aan. ‘Wie bewaakt de tijd? Wie gaat schrijven? En wie let op Dwayne?’ Dwayne Albus is de meester. Als hij zich onverhoopt met de bordsessie bemoeit, moet hij vijf keer opdrukken. De vorige keer werden het vijftien push-ups. Dwayne heeft de bordsessies namelijk aan zijn klas overgedragen. Het groepsgemiddelde voor rekenen moest met een half punt omhoog. Dat is gehaald, zelfs met een heel punt. Ook voor spelling moest het omhoog, maar dat is niet gelukt. ‘Oké, hoe gaan we dit aanpakken?’, vraagt Yael. ‘Elkaar vaker overhoren?’ Afgesproken wordt dat meester Dwayne de woorden van de week alvast in een extra oefenprogramma zet, zodat ze thuis ook kunnen oefenen.

Tijd en communicatie

Albus staat sinds 2002 voor de klas. De bordsessies houdt hij sinds begin dit schooljaar; één aan het begin van de week en eentje aan het eind. In het bedrijfsleven zou je het scrummen noemen. De kinderen peilen ook hun stemming, zo weten ze met welk gevoel de ander de week in gaat. Albus is enthousiast: ‘Het wakkert de intrinsieke motivatie aan. Leerlingen weten beter waarom ze iets aan het leren zijn en komen zelf met ideeën.’ Er zijn ook nadelen: ‘Het kost tijd. Zeker in het begin is het moeilijk om een nieuw systeem in te voeren. Het vergt veel communicatie en je hebt ook zo veel andere dingen te doen. Maar de voordelen zijn groot: plezier, het herontdekken van je vak.’ Albus houdt ook bordsessies met zijn collega-leerkrachten op de Schakel. Sterker nog, zo begon het, als onderdeel van de methode van stichting LeerKRACHT. Die is opgericht door Jaap Versfelt, voormalig partner van organisatieadviesbureau McKinsey.

LeerKRACHT hanteert drie instrumenten: bordsessies, lesbezoek van een collega met feedbackgesprek, en gezamenlijk lesontwerp. ‘Eenvoudige interventies die uitgaan van de kwaliteiten van docenten’, zegt Versfelt. ‘Wat zien zij bij elkaar en bij zichzelf? Hoe kunnen ze elkaar helpen?’ Een leraar die bijvoorbeeld moeite heeft om orde te houden in een klas, of zwakke leerlingen niet goed meekrijgt, kan wat hem betreft veel leren van de ervaring van collega’s. ‘Een cursus vragen aan de directie kan altijd nog. Ga eerst uit van de kennis die er al is in het team.’ Die stap was lange tijd geen logische, aldus Versfelt. Lesgeven is een solitair beroep. ‘Het product dat je maakt, je les, is zeer persoonlijk. Je doet het op jouw manier, deels vanuit gevoel. Lesbezoek en feedback moeten daarom heel tactvol gebeuren. “Ik zag dit, en het had vervolgens dat effect op mij.”’

Met de billen bloot

Die kwetsbare opstelling is volgens Lia Suurd het mooiste van LeerKRACHT. Suurd is teamleider en coach voor de methode binnen de scholengemeenschap Etty Hillesum Lyceum in Deventer. ‘Ik herken bij ons een cultuuromslag waarbij docenten eigenaarschap mogen en kunnen nemen. Er wordt nu een beroep gedaan op je verantwoordelijkheid, initiatief en creativiteit. Daarvoor leken docenten soms zwemmers met de schoolleiding als redder. Het delen van verantwoordelijkheid en problemen is soms best spannend. Iedereen moet met de billen bloot.’

Suurds tip? ‘Houd het klein. Vraag bijvoorbeeld: “Ik wil dit en dit met m’n klas bereiken, weet jij een werkvorm?” Wees trots op kleine successen: “Deze leerling had vandaag zijn huiswerk goed gemaakt!” Docenten zijn soms geneigd te denken: nou en? Zo hoort het toch? Nee, vier het!’ Suurd hoopt dat werken met bordsessies binnen het Etty Hillesum ook met leerlingen gaat gebeuren. ‘Ik word geïnspireerd door het antwoord van een leerling op de vraag: wat vind jij een goede les?’

Stef van der Linden (26) geeft Maatschappijleer aan de eindexamenklassen vmbo van het 2College Durendael in Oisterwijk. Over zijn belevenissen in de klas blogt hij regelmatig op Maatschappijleer.net. Na de aanslagen in Parijs publiceerde hij een blog met tips voor zichzelf en voor collega’s, voor het omgaan met soortgelijk nieuws in de klas. ‘Die blog maakte onderdeel uit van mijn voorbereiding, ik heb vooral eerst alle mogelijke vragen van leerlingen geformuleerd en daar ben ik – meningvrije – antwoorden op gaan zoeken.’ De kern van Van der Lindens aanpak is de techniek van het spiegelen om de argumenten van leerlingen scherp te krijgen. ‘Ik vraag wat leerlingen vinden van de aanslagen en vervolgens ga ik aan de andere kant van het spectrum zitten zodat ze leren om hun meningen goed te beargumenteren. Dus als ze de redenering áchter de aanslagen goedkeuren, dan probeer ik daar de feiten tegenover te plaatsen, maar datzelfde geldt voor de mening dat het allemaal door de vluchtelingen komt. Ik veroordeel niet, maar probeer door vragen te stellen te achterhalen waarom ze denken zoals ze denken.’

Begrip

Zo was er na de aanslagen in Parijs een meisje van Marokkaanse afkomst dat goed kon beargumenteren waar de woede van de islam zit tegenover het westen. ‘Ze vertelde over het leveren van wapens en de inmenging van de VS met interne conflicten. Als je openstaat voor alle argumenten – mits op feiten gebaseerd – dan is er in een klas ook begrip voor.’ Overigens is Van der Linden een zeer ambitieuze docent, maar hij kent ook de grenzen van zijn invloed. ‘Natuurlijk probeer ik mijn leerlingen argumenteren op basis van feiten aan te leren, maar de invloed van het gezin is bij vmbo-leerlingen toch veel krachtiger. En die mening die ze thuis horen is vaak wat minder op feiten en wat meer op emotie gebaseerd. Je kunt wel wat bijsturen, maar je moet daar wel een beetje nederig in zijn als docent.’

Nieuws in de klas is een initiatief van NDP Nieuwsmedia, de brancheorganisatie van nieuwsbedrijven. Deze ‘club’ stimuleert het omgaan met media in het onderwijs. Logische vraag aan manager Chris van Hall is dan ook of er spanning zit tussen het geruststellen van leerlingen en het presenteren van de feiten. Ofwel: hoe eerlijk moet je zijn over bijvoorbeeld de kans dat er in Nederland een aanslag plaatsvindt? ‘Je moet als eerste besluiten om er aandacht aan te besteden, want vanaf een jaar of 8 krijgen leerlingen het toch wel mee. Om het gesprek op gang te brengen kun je vragen wat leerlingen weten, waarbij je duidelijk onderscheid laat maken tussen feiten en meningen. Zo kom je tot een gezamenlijk verhaal en leer je wat er leeft.’

Na dat gesprek is volgens Van Hall het aangewezen moment om kinderen gerust te stellen door het nieuws van context te voorzien en te relativeren. ‘Je kunt angst beter wegnemen, want dat gaat een eigen leven leiden. Dat kan bijvoorbeeld door uit te leggen dat de kans op een aanslag kleiner is dan een blikseminslag. Wat je ook kunt doen, is leerlingen een middel aanreiken om actie te ondernemen, zodat ze zich minder machteloos voelen. Dat kan bijvoorbeeld een inzamelingsactie zijn, of een brief zijn aan de burgemeester waarin ze die angst verwoorden.’ Van Hall geeft aan dat structurele aandacht voor actualiteit helpt bij het omgaan met heftig nieuws. ‘Als leerlingen al onderscheid kunnen maken tussen feiten en meningen hebben ze niet alleen veel geleerd, het helpt ook bij de verwerking van schokkend nieuws.’

Op zoek naar een baan?

Bekijk onze vacatures in het onderwijs of plaats je cv en word gevonden door topwerkgevers.

Intermediair Magazine is een uitgave van de Persgroep Online Services in Amsterdam. Op de artikelen en beelden rust auteursrecht. Overname is alleen toegestaan met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aan dit nummer werkten mee: Michael van Dorp, Anton van Elburg, Frank Groeliken, Bas Hakker, Rob Hartgers, Rian van Heur, Irina Mak, Peter Olsthoorn, Maarten Pathuis, Roos Schlikker, Hedwig Wiebes.

Art Direction: Michiel Ebberink, Esther Velrath

Extra beeld: ANP, Getty Images, Hollandse Hoogte, Shutterstock

Techniek: Browser Magazine

Redactie: redactie@intermediair.nl

Adverteren in Intermediair Magazine:
020 204 2200
Charles Kalhorn

Vragen en opmerkingen:
020 204 2200
customerservice@persgroep.nl

Technische gegevens advertenties:
020 204 2727

Wil je Intermediair Magazine elke week ontvangen in je mailbox?

De Persgroep Online Services