Met opvallende campagnes (‘Ik zeg, doen!’) en grootschalige outbound telemarketing verwierf NLE in korte tijd een marktaandeel van zo’n 7 procent. Behalve elektriciteit en gas levert het bedrijf inmiddels nieuwe energiediensten. De laatste stunt is de bestelling van duizend exemplaren van Tesla’s nieuwe Model 3, om deze aan klanten in leasevorm aan te bieden. ‘Die auto kan een gamechanger worden,’ zegt Harald Swinkels, ‘voor ons een gouden kans om te laten zien waar we naar toe willen.’

Je noemt NLE de grootste onafhankelijke energieleverancier. Wat betekent dat?

‘Wij zijn geen traditioneel energiebedrijf. We hebben geen eigen productie, geen centrales. In de markt zijn inmiddels meer dan vijftig leveranciers of labels actief. Voor een deel zitten daar de traditionele partijen achter. Wij hebben geen moederbedrijf of medeaandeelhouders uit de traditionele energiewereld, en dat is de reden waarom we het onafhankelijk noemen. Van het rijtje onafhankelijke vergunninghouders zijn wij met ca. 800.000 aansluitingen de grootste.’

Wat was de motivatie om een energiebedrijf te beginnen?

‘Dat is in 2004 op gang gekomen. Met mijn partner Pieter Schoen hadden we een bedrijf dat opereerde op het scheidsvlak van marketing en ICT. Onze toenmalige medeaandeelhouder Ordina  was erg actief in de utilities market, de energiesector. We zijn toen vaak langsgegaan bij de traditionele energieleveranciers om ze te helpen om te gaan met het vrijkomen van de energiemarkt. Bij een van de grote drie hadden we een soort productkiezer gelanceerd waarmee je binnen 30 seconden het beste stroomproduct kon krijgen. Maar eigenlijk alle leuke ideeën die we hadden, daar deden ze nooit wat mee.’

Dus je dacht, dat gaan we zelf doen.

‘Ja, dat zijn we toen gaan doen. Maar dat bleek wel iets lastiger te zijn dan we dachten. We begonnen met een simpele advertentie. De markt was open, dus komen mensen zich met bakken tegelijk aanmelden, dachten we. Maar dat bleef uit. Een leermoment, want energie bleek toen nog heel erg no-interest te zijn.’

Maar was het een marketinghobby, gewoon om veel geld te verdienen, of had je betere redenen?

‘Als je primaire drijfveer geld verdienen is, dan is de kans op succes een stuk minder groot. Ik moet wel eerlijk zeggen dat we later pas zijn gaan nadenken over wat nou precies onze drijfveren waren. We hebben altijd geprobeerd om iets van innovatie te brengen. Het zit een beetje in ons DNA, het willen openbreken en opschudden van traditionele markten. Het schijnt dat ondernemers vaak niet de eerstgeborene in het gezin zijn. De theorie is dan dat je assertiever wordt door het opgroeien met een natuurlijke opponent. Ik heb zelf twee oudere broers die ook langer zijn dan ik. Kennelijk zit er een soort compensatiedrang in ons waardoor we het leuk vinden om aan de boom te schudden van grote partijen.’

Maar er was ook een goede reden om de energiemarkt open te willen breken. Iedereen was toch gewoon onwetend slaaf van zijn energiebedrijf?

‘Dat is zo. Toen wij begonnen zat 90 procent van de markt nog in het ‘sleepers tarief’. Wij hebben die term niet bedacht, slapers, zo werden ze genoemd door de bedrijven. Daar liepen we zelf rond. Maar zo kwamen we wel op onze bestaansreden. Het waarom van ons bedrijf. Door het opschudden van de markt worden alle partijen uitgedaagd om betere service te leveren, tegen lagere prijzen. Dat werd ook intern onze boodschap, een soort maatschappelijke rol. Help de markt naar een hoger niveau te tillen qua service, en een lager niveau qua prijs. Dat vonden we ook het beste tegenargument tegen klachten over de reclamecampagnes.’

‘Ik zeg, doen.’ Meesterlijk, maar ook vreselijk irritant.

‘We wilden opvallen in het reclameblok. En dat mocht best door middel van irritatie. Zolang mensen maar wel bij overstappen van energieleverancier ons in de top 3 hadden staan. En dat is gewoon gelukt. In 2005 was energie 100 procent no-interest en in 2009 zaten we in RTL Boulevard. Dat was eigenlijk best wel een prestatie.’

Toch stapt jaarlijks amper 15 procent van de consumenten over. Waarom?

‘We zien dat er een groep aan het groeien is die liever wil blijven zitten, maar dan wel tegen een faire prijs. Dat is de groep waar wij ons op richten. Als je een nette prijs biedt die in de top zit van de prijzen die ze kunnen krijgen, en je neemt netjes de telefoon op en lost problemen op, dan zijn mensen gewoon bereid te blijven.’

Is jullie aanpak daarom veranderd?

‘Ja. We hebben in 2012 een soort van kanteling gemaakt, van acquisitiegedreven naar klantloyaliteit en service. Dat was best een turnaround, want alles was hier een beetje een testosteroncultuur. We bedachten dat dit niet de manier was waarop de meest succesvolle bedrijven van de toekomst hun klanten zullen werven. Dan gaat het erom dat je het gewoon goed doet, op het gebied van peer reviews op internet. Je kunt er eindeloos tv-commercials tegenaan gooien, maar uiteindelijk maak je dan geen duurzame impact op de markt.’

De fase van jonge honden was ook wel een beetje voorbij. Heb je dan een soort volwassenheid bereikt?

‘Ja, ook dat, en het is gewoon veel leuker om te ondernemen als je klanten van je houden, dan dat ze bij je zitten voor alleen de prijs.’

Jullie bieden naast energie ook een slimme thermostaat, energiemonitoring, telecom en internet, zonnepanelen, snellaadstations en laadpalen, en volgend jaar lease-Tesla’s.

‘We verwachten dat op termijn de huizen van mensen kleine ecosysteempjes gaan worden, in grote mate zelfvoorzienend. Als er ergens in de komende vijf tot tien jaar een doorbraak komt in de prijs van batterijen, wat let je dan als klant om een gesloten systeempje te creëren, met een rijdende batterij zoals de Tesla, waarbij je voor de energie zelf nagenoeg niets meer betaalt?’

Niet de energie, maar de diensten eromheen?

‘Ja, precies. Het traditionele model van een beetje marge op een kuub gas is niet vol te houden. Je moet je oude model zo efficiënt mogelijk exploiteren, maar tegelijk exploreren wat je er allemaal omheen kunt doen. Waar wij de afgelopen jaren het meest in geïnvesteerd hebben, is data capability. Voor de app Anna-inzicht hebben we inmiddels 150.000 geregistreerde gebruikers. Hiervan is 60 procent niet eens klant van elektriciteit en gas. Daar ligt de dienstverlening van de toekomst. Wij willen zorgen dat je als klant een optimaal model hebt waarmee je je huis van energie voorziet.’

Dus toch duurzaam.

‘Duurzaamheid moet een beetje weg uit de geitenwollensokkenhoek. Als duurzaamheid gewoon tof is, kan het heel hard gaan. Ik denk dat duurzaam pas echt helemaal doorbreekt als je het goed kan doen en tegelijk goed kan verdienen. Kijk naar ondernemers als Elon Musk, met ook nog dat hele aura van coolheid eromheen, dan wordt het gewoon echt heel tof om duurzaam bezig te zijn. Dat goed doen en goed verdienen is bij ons intern ook een thema. De Tesla-actie is voor ons een gouden kans om te laten zien wat voor visie we op de toekomst hebben, met diensten in plaats van alleen maar energie. Wel krijg je weer van alles over je heen. “Tesla verbrandt alleen maar geld, zo veel bestellingen gaan ze niet krijgen”: allemaal van die weerstandsmodus-argumenten. Waarbij ik dacht: ik hoor nog niets waarvan ik denk zenuwachtig te moeten worden.’

Beeld: Frank Groeliken

Voor politieke junkies zijn het mooie tijden: we hadden de campagnes rondom de referenda over het associatieverdrag met Oekraïne en de Brexit, en kunnen ons tot november laven aan de ophef rondom Donald Trump als Amerikaanse presidentskandidaat. De gemene deler in deze campagnes: beide kanten van het spectrum spelen volop in op de angstgevoelens van het volk. ‘Van alle emoties wordt angst beschouwd als de meest dwingende overtuiger’, schreef de Amerikaanse wetenschapper Silvan Tomkins ruim dertig jaar geleden al. Dat inzicht wordt ruim vijftig jaar later met nog veel meer wetenschappelijk onderzoek ondersteund.

Niet zo gek dus dat ook politieke campagnes er graag gebruik van maken. Zo betoogde het nee-kamp in de campagne tegen het associatieverdrag met Oekraïne dat we met het verdrag Poetin zouden provoceren, en speelde ook het ja-kamp in op angst voor Poetin: met het verdrag zouden we zorgen voor stabiliteit aan de buitengrenzen van de EU.

Donald Trump reageerde op de recente schietpartij in Orlando ‘door angst te exploiteren in plaats van het te sussen’, zoals The New York Times kopte. Hij suggereerde dat alle moslims een gevaar voor de Verenigde Staten vormen. Zijn tegenkandidaat Hillary Clinton zei eerder al dat Trump met al zijn kritiek op de islam de beste recruiter van ISIS aan het worden is: ‘Ze gaan video’s laten zien waarop Donald Trump de islam beledigt.’

Ook David Cameron haalde ISIS van stal: de terroristische organisatie zou volgens de Britse premier blij worden van een Brexit. Zijn grote tegenstander in het referendum, Boris Johnson, vergeleek het streven naar een Europese superstaat met de ambities van Adolf Hitler. De voorstanders van een Brexit speelden in op xenofobische gevoelens bij de kiezer door erop te hameren dat de immigratiestroom sterk ingedamd zal worden. De tegenstanders waarschuwden voor de veiligheid van de burger als er minder nauw samengewerkt wordt met de rest van Europa.

Angst is het makkelijkst

‘Feitelijk proberen alle partijen doemscenario’s te schetsen’, zegt voormalig CDA-spindoctor Jack de Vries, die alle politieke campagnes met veel interesse volgt en probeert de achterliggende strategieën te doorgronden. Tegenwoordig is hij werkzaam als Strategy Director bij pr-bureau Hill + Knowlton Strategies.    

‘Appelleren aan angst is de makkelijkste manier om tot de meest primitieve delen van de hersenen door te dringen’, zegt massapsycholoog Jaap van Ginneken. ‘In dat primitieve deel van de hersenen zit namelijk de amygdala, een grote motivator voor menselijk gedrag die bovendien erg irrationeel is. Als je daar weet binnen te dringen, zit je gebeiteld.’

Een positieve campagne spreekt andere, minder primitieve delen van de hersenen aan en heeft daardoor minder kans van slagen. Al vormen de campagnes van Barack Obama (‘Yes, we can’) daarop een uitzondering. ‘Het is vrij uitzonderlijk dat dat aansloeg, zegt Van Ginneken, die tranen in zijn ogen kreeg bij die eerste campagne van de huidige Amerikaanse president.

Op de werkvloer

Ook bedrijven schromen niet om politieke strategieën toe te passen. Hoewel in alle zichtbare marketing de positieve emotie de boventoon voert, wordt angst toch ook regelmatig ingezet als overtuigingsmiddel, bijvoorbeeld in antirook-, gezondheids- en verkeersveiligheidscampagnes. En meer achter de schermen wordt het spinnen van angst ook ingezet. Zo ontstond er een paar jaar geleden ophef toen bleek dat Facebook pr-bureau Burson-Marsteller inhuurde om negatieve verhalen over Google’s privacybeleid te verspreiden. Als niet was uitgelekt dat Facebook – zelf ook niet vrij van schimmige privacyregelgeving – achter de campagne zat, was het er eentje uit het angstspinboekje geweest: het debat over hoe de grote internetreuzen omgaan met privacy was ook in 2011 al volop gaande, waardoor de campagne inspeelde op een sentiment dat er al was.

Op de werkvloer is het spinnen van angst misschien niet iets wat je wil doen, zeggen Van Ginneken en De Vries, maar het uitgangspunt van de spinstrategie kun je zeker wel gebruiken. Of het nu gaat om potentiële stemmers of om collega’s of leidinggevenden: als je effectief wil communiceren, dan zul je je volgens De Vries in je doelgroep moeten verplaatsen en moeten weten wat hen bezighoudt. ‘Als je een mooi plan wil presenteren aan een leidinggevende die zich vooral richt op cijfers, moet je je in je communicatie vooral richten op wat het idee financieel kan opleveren, en niet per se op hoe fantastisch je plan verder is. In die zin verschilt persoonlijke communicatie niet zo veel van massacommunicatie: je probeert je boodschap zo te formuleren dat deze de meeste kans heeft om aan te slaan.’

Vanaf een uur of twee, drie begon het. Het voor haar uit kijken, het Grote Nietsdoen. Dan had managementassistent Alice (29) al het werk gedaan wat ze mogelijk kon doen en begon ze zich af te vragen hoe laat ze naar huis mocht. In het begin was dat best te doen: bedenken wat ze ’s avonds eens zou eten, een beetje whatsappen met vriendinnen. ‘Maar echt dingen voor jezelf ga je ook niet doen, zo tussen je collega’s op kantoor’, vertelt Alice.

Na een paar maanden merkte ze dat ze na een werkdag volledig gesloopt thuiskwam. ‘Ik had totaal geen energie meer, terwijl ik de hele dag nauwelijks iets had gedaan.’ Ondanks dat ze haar leidinggevende diverse keren had laten weten meer werk nodig te hebben, veranderde er niets. ‘Ik heb zelfs letterlijk gezegd dat ik zo echt niet gelukkig werd. Toen ook dat niet hielp, heb ik mijn baan opgezegd.’ De psycholoog die ze vlak daarna bezocht, vertelde haar dat ze tegen een bore-out aanzat en gelukkig net op tijd heeft ingegrepen.

Opstaan is al zwaar

Mensen met een bore-out worden letterlijk ziek van verveling, vertelt Frouke Vermeulen (34). Ze begeleidt mensen die eraan lijden en schreef er een boek over: Vechten tegen verveling. Vermeulen weet waar ze het over heeft: vier jaar geleden stortte ze zelf in bij het milieuconsultancybedrijf waar ze werkte. ‘Net als bij een burn-out ben je mentaal en fysiek op en kun je niet normaal meer functioneren. Alleen al opstaan wordt een uitdaging op zich.’

Volgens Vermeulen is er naast de pure verveling ook een tweede type bore-out: als je wél veel te doen hebt, maar daar geen enkele voldoening of energie uit haalt. Wat het extra verwarrend maakt, is dat de symptomen van een bore-out en een burn-out erg op elkaar lijken. In beide gevallen voel je je lusteloos, prikkelbaar en soms zelfs depressief. Vermeulen gelooft absoluut dat foute diagnoses op dit gebied ongelooflijk vaak voorkomen: ‘De oorsprong is totaal verschillend. Een burn-out krijg je als je werk doet waarin je passie ligt, maar waarin je te ver doorschiet en opbrandt. In het geval van een bore-out word je juist te weinig uitgedaagd en benut je je talent niet genoeg.’ Wie zich daardoor constant verveelt, verliest op den duur interesse in alles om zich heen.

Mismatch

Dat te weinig uitdagend werk je uiteindelijk nekt, ervoer ook Vanessa Gevers, voormalig business controller bij een grote overheidsorganisatie. Bij haar indiensttreding mocht ze meebouwen aan een nieuwe business unit. Toen dat traject afgelopen was, bleek haar werk ineens een stuk minder uitdagend. ‘Al na een maand of twee had ik alles onder de knie en begon het vragen om uitdaging. Het liefst wilde ik continu nieuwe dingen doen, want juist dan zat ik in een goede flow.’ Jaar na jaar gaf ze aan graag meer uitdaging te willen, maar de noodzaak hiervan werd niet ingezien. Net als Alice zegde zij haar baan op en begon ze voor zichzelf: ze helpt nu mensen die in een zelfde soort situatie zitten om het plezier in hun leven terug te krijgen.

Ook de mensen met een bore-out die Frouke Vermeulen coacht, kiezen er vaak voor om wat anders te gaan doen. Een van de belangrijkste oplossingen, na eerst goed uitrusten, is volgens haar dan ook het doen van een goede beroepsoriëntatietest. ‘In de meeste gevallen blijkt je werk namelijk gewoon niet bij je te passen en aan een baan valt nou eenmaal weinig te veranderen’, vertelt Vermeulen. ‘Confronterend is het zeker en het vergt best wel moed en inspanning, maar in principe bestaat er altijd de keuze om weg te gaan en iets te zoeken wat bij je past.’

Robin Dreeke werkte zeventien jaar bij de FBI en was hoofd van het Behavorial Analysis Program. Hij bestudeert interpersoonlijke relaties en gedrag al meer dan 25 jaar, en geeft ook trainingen op dat gebied. In zijn boek It’s Not All About Me geeft hij adviezen die jou helpen om aardig gevonden te worden:

1. Stel vragen, maar oordeel niet over de antwoorden.
Volgens Dreeke vindt niemand het leuk om veroordeeld te worden op wat hij of zij zegt. ‘Het gaat er niet om dat je het met alles eens bent, maar je moet de tijd nemen om iemands dromen en ambities te achterhalen.’

2. Zet je ego even opzij.
Tijdens een gesprek hebben de meeste mensen de neiging om snel hun eigen mening of verhaal ertussendoor te fietsen, maar dat werkt contraproductief. ‘Het is natuurlijk om direct te reageren als iemand iets zegt waar je het niet mee eens bent. Op dat moment houden de hersenen die gaan over redelijkheid zich rustig en het gedeelte van het brein dat zegt “aanvallen” neemt het over.’

3. Luister.
Het geheim van de goede luisteraar is dat deze zich focust op wat iemand zegt en niet op wat hij of zij wilt vertellen. ‘Je moet bedenken welk idee of mening je interessant vindt om te onderzoeken in plaats van dat je over je eigen mening nadenkt.’

4. Stel de juiste vragen.
Goede vragen gaan over de uitdagingen in iemands werk en leven. Welke ambities heeft hij of zij? Dat kan over het opvoeden van tieners gaan, maar ook over materialistische wensen; iedereen vindt het volgens Dreeke leuk om daarover te vertellen. Een andere effectieve methode is het vragen van advies.

5. Stel mensen op hun gemak.
Hoe stel je iemand die je niet kent op zijn gemak? Een handige tip, volgens Dreeke, is om aan te geven dat je binnenkort zult weggaan omdat er dan duidelijkheid is over het einde van het gesprek. Als je zegt: ik moet over vijf minuten weg, dan voelen mensen zich daar prettig bij.

6. Denk aan je lichaamstaal.
Een paar simpele tips kunnen ervoor zorgen dat mensen jou aardig gaan vinden, aldus Dreeke. Een lach is belangrijk, draai je lichaam een beetje, houd je handpalmen omhoog, vermijd stresssignalen zoals trekken met je mond. ‘Onderzoekers tonen aan dat een lach een even goed gevoel geeft als tweeduizend chocoladerepen’. Voor wat het waard is.

7. Haal de ander uit zijn flow.
Ook een bijzonder werkzame truc in interviews. Het gaat erom dat je iemand die veel (veelal overdreven positieve) onzin vertelt, even uit zijn flow haalt. Niet door te oordelen, maar door iets te zeggen als: ‘Je bent blijkbaar heel goed in je vak, maar wat wil je eigenlijk bereiken in je leven?’

Halo-effect

Natasja Loomans, communicatietrainer en auteur van het boek Effectief communiceren en beïnvloeden, benadrukt hoe belangrijk het inderdaad is dat mensen je aardig vinden. ‘Op die manier kun je veel gemakkelijker iets voor elkaar krijgen. Heel logisch, want van een vriend neem je meer aan dan van een totale vreemde.’ Loomans heeft zelf in haar boek ook wat acties opgenomen die bijdragen aan het opwekken van sympathie. Zo vindt ze dat je het uiterlijk niet moet onderschatten. ‘Dat komt door het halo-effect, waarbij je bij een knappe persoon automatisch ook andere positieve eigenschappen veronderstelt. Het is in ieder geval aansporing om er verzorgd uit te zien en je passend te kleden.’

Daarnaast kan het positief uitpakken voor je sympathie als je bewust verbinding zoekt. ‘Het helpt om het gedrag te spiegelen en om je kledingstijl af te stemmen op degene die tegenover je zit. Mensen voelen een afstand als iemand er compleet anders uitziet dan zij.’ Ook positief conditioneren kan een voorname rol spelen in aardig gevonden worden: glimlachen en goed nieuws brengen. Daarmee wek je veel sympathie op.

De opslag van grote voorraden fossiele energie in Nederland is al jaren een gegeven. We zitten op grote strategische voorraden diesel, benzine en stookolie, en er liggen bergen steenkool en biomassa in de havens. Met de duurzame opslag van energie gaat het minder hard. Hans van der Spek, oprichter van het platform Energy Storage NL, ziet dat we het in Nederland soms erg goed doen, bijvoorbeeld in elektrisch vervoer, maar soms ook slecht. ‘Opslag van zonnestroom in Nederland loopt hopeloos achter bij andere landen omdat wij onze stroom mogen salderen (het wegstrepen van de stroom die consumenten terug leveren aan het net, tegen de stroom die ze inkopen, red.). Dit haalt de businesscase voor opslag volledig onderuit. Een batterij thuis wordt pas economisch interessant als je minder krijgt voor de stroom die je levert dan voor de stroom die je afneemt. Dan loont het om op te slaan en je eigen energie eerst te gebruiken in plaats van die van de energiemaatschappij. Dan pas verdien je aan het gebruik van zelf opgewekte stroom.’

Nederland kent wel enkele innovaties. Zo staat in Zeeland een van de grootste accu’s van de EU, die met twintig megawatt aan regelvermogen korte pieken en dalen op het stroomnet efficiënt en duurzaam afvlakt. ‘Dit is echter een uitzondering. Opslag van elektriciteit speelt in Nederland nog een kleine rol’, zegt Thijs ten Brinck, oprichter van Wattisduurzaam.nl en houder van een mastertitel Sustainable Energy Technology, oftewel duurzame werktuigbouwkunde. De meest volwassen vorm van opslag is volgens hem die van warmte en kou in de bodem: WKO (warmte-koudeopslag). Vooral veel kantoren, ziekenhuizen en onderwijsinstellingen controleren hun binnenklimaat met behulp van WKO-systemen.

Flexibele geesten

Waar Van der Spek niet aan twijfelt, is dat duurzame energieopslag veel banen gaat opleveren. ‘Ontegenzeggelijk. Als saldering wordt afgeschaft – naar verwachting rond 2020 – zal het lokaal opslaan van energie een grote vlucht nemen. Aanbieders van zonne-energie spelen daar nu al op in. Ook eigenaren van windmolens krijgen steeds meer belangstelling voor opslag om hun opbrengsten te maximaliseren.’

De komende tijd verwacht Van der Spek enerzijds veel vraag naar hoogopgeleide technologen voor de research en systeemintegratie, en anderzijds naar middelbaar opgeleiden voor de installatie van de systemen. Hij benadrukt: ‘Kennis van energiesystemen is essentieel.’ Ook Ten Brinck gelooft dat de distributie van energie en de handel daarin de komende jaren veel werk biedt. ‘Vereisten zijn onder meer een flexibele geest, gevoel voor IT en inzicht in mechanische en elektrotechnische systemen. Het flexibel inregelen van een koelmachine vergt heel andere kennis dan het optimaliseren van een laadprofiel voor een elektrische auto.’

Wereldspeler

Van der Spek is tevens programmadirecteur CleanTech en clustermanager energie bij FME, de ondernemersorganisatie voor de technologische industrie. Hij ziet de kosten van batterijopslag in eenzelfde tempo dalen als de Wet van Moore (iedere achttien maanden een halvering), maar voegt toe: ‘Voor andere technologieën – met name grootschalige opslag – is dat tempo nog niet bereikt. Het gaat wel steeds harder.’

Ten Brinck gelooft dat Nederland een wereldspeler kan worden in langdurige chemische energieopslag. De aardgassector en de grote petrochemische industrie in Nederland bieden daarvoor een goede basis. ‘Multinationals uit deze sector sorteren al stevig voor op deze toekomst met onderzoeksprojecten en pilots rond waterstof en synthetische brandstoffen.’ En dus is hij voorzichtig optimistisch: ‘De wetenschappelijke doorbraken in de sector volgen elkaar snel op, maar pas bij grootschalige toepassing in de echte wereld komt de ontwikkeling van technologie in een stroomversnelling. Dat moment is voor energieopslag nu aangebroken.’

Intermediair Magazine is een uitgave van de Persgroep Online Services in Amsterdam. Op de artikelen en beelden rust auteursrecht. Overname is alleen toegestaan met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aan dit nummer werkten mee: Michael van Dorp, Anton van Elburg, Frank Groeliken, Bas Hakker, Robert Heeg, Irina Mak, Sanne Offringa, Maarten Pathuis, Siebe Schootstra, Mirjam Streefkerk, Hedwig Wiebes.

Art Direction: rdesign en Bas van Driel Krol

Extra beeld: ANP, Getty Images, Hollandse Hoogte, Shutterstock

Techniek: Browser Magazine

Redactie: redactie@intermediair.nl

Adverteren in Intermediair Magazine:
020 204 2200
Charles Kalhorn

Vragen en opmerkingen:
020 204 2200
customerservice@persgroep.nl

Technische gegevens advertenties:
020 204 2727

Wil je Intermediair Magazine elke week ontvangen in je mailbox?