1. De lach van Zalm

De schaterlach van Gerrit Zalm galmt weer over het Binnenhof. Zelfs als de immer vrolijke informateur dit kabinet snel in elkaar timmert, zijn we voorlopig niet van de schuddebuikende econoom af. De man is pas 65 en kan nog twintig jaar door in allerlei politieke erebaantjes. Vlucht nu het nog kan!

2. Cv oppoetsen

Als millennial is de wereld jouw playground. Dankzij goedkope vliegtickets heb je Azië en Latijns-Amerika al achter de kiezen als backpacker. Tijd voor een baan in het buitenland, tijd voor het oppoetsen van je cv. Uit internationaal onderzoek van uitzend- en detacheringbureau Accountemps blijkt dat 40 procent van de 1550 ondervraagde personeelsmanagers bereid is om iemand meer salaris te betalen als hij/zij ervaring heeft opgedaan in het buitenland. Kassa! Werken in de Verenigde Staten, Duitsland of Frankrijk scoort het meest bij headhunters.

3. De Messias leeft en hij heet Justin

Als we social media mogen geloven, is de Heiland teruggekeerd op aarde en leeft en werkt hij in Ottowa. Boek een ticket vanaf je vakantieadres (bijna altijd goedkoper dan vanuit Nederland) en probeer de Canadese premier Justin Trudeau in het echt te zien. Hij is al getrouwd, dus een secret liaison met deze fotogenieke krullenbol zit er niet in, maar je kunt in immigratieland Canada altijd een kaarsje voor hem branden. Dat Justin ook wat schaduwkantjes heeft (milieu, olieboringen), vergeven we gemakshalve.

4. Brexodus halleluja

Nieuwe ronden, nieuwe kansen: Joris Luyendijk voorspelt dat de helft van de EU-expats binnen vijf jaar verdwijnt uit het VK. Fantastisch nieuws, want de een zijn vertrek is de ander zijn baan. Juist nu liggen er kansen voor mensen die niet bang zijn voor de verblijfsregeltjes van Theresa of Boris. 

5. Floortje Dessing-complex

Wie droomt er niet van een reis naar het eind van de wereld? Floortje Dessing doet niet anders, en na elke aflevering snakken we naar ruimte, adem en een wereld zonder Floortje. Probeer Kazachstan, waar een dictator met geld smijt en een enorme Astana Expo heeft neergezet. Genoeg grasvelden voor nomadische tententrips over. Of ga kijken in Estland, dat net voorzitter van de EU is geworden, dol is op ons Europeanen en ook nog wel wat lege percelen over heeft.

6. Liefdesbaby

Love is in the air, daar op dat tropische strand. En als die romance een blijvertje blijkt, dan is ‘gezinshereniging’ een schone zaak. Maar de Nederlandse eisen zijn heel streng voor iemand van buiten de EU, zelfs als je een liefdesbaby verwacht. Handiger om hier te trouwen en je elders in de EU je vestigen, waar de regels veel minder streng zijn. Na de Belgische route is nu Duitsland favoriet. In Hamburg kunnen ze niet genoeg krijgen van die Hollandse liefdesparen …

7. Belastingen

Naast Scandinavië heeft Nederland de hoogste belastingdruk van Europa. Heb je geld te veel, verkas dan naar Monaco (nultarief) of de zuiderburen. Dankzij Trump en zijn Republikeinen betaal je comfortabel weinig in de VS, al zijn ze daar tegenwoordig minder scheutig met verblijfsvergunningen. Volgens Erik de Vlieger ben je een loser als je vlucht, maar daar kom je wel overheen als je huilend naar de pinautomaat loopt. 

8. Harde G

Voor de sensitieven onder ons (zeker als ze van onder de rivieren komen) is elk ochtendgesprek bij de koffieautomaat een auditieve kwelling. Hollanders zijn wereldkampioen gruwelijke keelklanken (op afstand gevolgd door Israëli’s en Arabieren) en daardoor op afstand herkenbaar. Ook op dat leuke terrasje in de Provence. De heilige graal der zachte klanken bevindt zich in Lissabon, waar de meest melodieuze taal ter wereld wordt gesproken. De schattige Salvador Sobral heeft niet voor niets Eurovisie 2017 gewonnen. Voor de taal kun je ook nog verkassen naar Brazilië of Guinee-Bissau.

9. Rust in Ripon

Soms wil je de hectiek de hectiek laten. Goed nieuws: in het plaatsje Ripon zoeken ze een hoornblazer. Je hoeft alleen maar om 21:00 uur vier keer op een soort jachthoorn te blazen om de tijd aan te geven. Rust en regelmaat, en dat al sinds het jaar 886. Je moet een raar pak aan en astmatische longen helpen niet echt, maar aan aandacht geen gebrek.

10. Druppeldruppel op het zolderraam

Binnenkort verhuizen al die Britse rotbejaarden aan de Spaanse kusten terug naar het regenachtige Britse gat waar ze vandaan komen. Grijp je kans, huur een etage voor noppes (beton is de smaak van de dag) en verkoop shots aan minderjarigen. Oh nee, dat mag niet. Geniet desondanks na de Hollandse grauwe wolkenpartijen van het meest regelmatige zonneklimaat van Europa. Vergeet je niet in te smeren!

Shell ligt als fossiele-energiereus permanent onder vuur in de discussie over de transitie naar het opwekken van energie uit duurzame bronnen. Activistische aandeelhouders en andere critici menen dat de multinational veel te weinig doet.   

Tegelijkertijd is Shell Nederland een van de mogelijke gegadigden in de race voor de exploitatie van twee nieuwe windparken op zee voor de kust van Zuid-Holland. Het energiebedrijf ziet veel kansen voor windenergie op zee en overweegt mee te doen in de aanbestedingsprocedure. Naar verwachting gaat de tender open in het derde kwartaal van 2017. 

Onder uw leiding is Nederland over een paar jaar een groot windmolenpark op zee rijker, goed voor een miljoen huishoudens. Heeft u hiermee de opdracht ingelost van uw baas Ben van Beurden om een actieve rol in de Nederlandse energietransitie te spelen? 

‘Nee hoor, dit is pas het begin. De ambitie ligt er om mee te doen met meer windparken op zee. Nederland zou het tempo van de projecten kunnen versnellen en kunnen kiezen voor een grotere omvang. Wind op zee kan een grote bijdrage aan verduurzaming leveren. Zeewind kan net zo’n grote rol krijgen als aardgas nu.’

Het spanningsveld tussen geld verdienen en duurzaamheid is groot. Gaan de wereld verbeteren en op winst jagen wel samen?

‘Ja hoor, dat gaat prima samen. Door de aanleg van grotere windparken kunnen de kosten omlaag. Door de omvang wordt het rendabeler om erin te investeren. Tegelijkertijd is de opgewekte schone energie uit die grotere windparken goed voor het milieu. Duurzaam betekent voor de langere duur. We moeten het dus zeker volhouden om duurzame producten te maken en geld te verdienen. Door de grotere projecten schept Nederland nieuwe banen en groene welvaart.’

Hoopt u dat een nieuw kabinet strenger toeziet op duurzaamheid?

‘Shell maakt zich in Den Haag sterk voor een klimaatwet. Om de doelen uit het klimaatakkoord in 2050 te halen hebben we samen met 65 bedrijven een ambitieus verlanglijstje opgesteld: één minister voor economie, klimaat en energie. Eén “Deltaplan” dat meerdere kabinetten meegaat. Eén nationale investeringsbank voor grote infrastructurele projecten zoals warmtenetwerken of het opwekken van duurzame energie uit waterstof. Eén wereldwijd tarief op de uitstoot van CO2. Bedrijven kunnen het namelijk niet alleen, de overheid moet met beleid komen, anders komt de energietransitie niet van de grond. Nederland bungelt nu op Europees niveau achteraan. Nederland kan een CO2-vermindering van 85 procent halen, maar dan moeten we wel hard aan de slag. Het biedt ook kansen. Misschien hebben we in 2050 een kennisvoorsprong op andere landen, wat goed is voor de export.’

Shell zet vooral in op de ontwikkeling van technologie om sneller en schoner te boren naar olie en gas. Moet je niet al eerder meer gaan investeren in CO2-arme energievoorzieningen?

‘We doen beide: we investeren in het verbeteren van bestaande technologie, bijvoorbeeld om schoner en sneller naar olie en gas te boren. En daarnaast is het belangrijk om allerlei vormen van schonere energieopwekking uit te proberen. Het kost echter tijd om die uitvindingen vervolgens op de markt te brengen. En vaak speelt overheidsbeleid daarbij een rol. Ik kan niet zomaar zonder toestemming van de overheid een windpark op zee neerzetten.’

Shell steekt veel innovatieve kracht in betere brandstoffen, maar is het niet verstandiger om juist te investeren in stroompalen voor elektrische auto’s?

‘Shell Nederland is bezig met de aanleg van elektrische laadpalen op tien tankstations. Voor het einde van het jaar moeten het er twintig zijn. De aanleg gaat in fases, er moet wel een markt voor zijn. Slechts 1,5 procent van de automobilisten rijdt nu in elektrische of hybride auto’s. Die markt moet dus nog groeien om echt relevant te zijn. Ik verwacht ook veel van auto’s die op waterstof rijden, omdat het een betere brandstof is. Ik heb onlangs de sleutels van mijn eerste waterstofauto ontvangen en het tanken gaat sneller dan het laden van een elektrische auto. Met waterstof kun je grotere afstanden rijden, dat kan een oplossing zijn voor zwaardere voertuigen zoals vrachtwagens en vliegtuigen. Elektrisch is meer geschikt voor lichtere voertuigen en kortere afstanden.’ 

Buitenstaanders hebben het idee dat Shell aan greenwashing doet; een oliereus omarmt nu eenmaal geen groene energie.

‘Daar ben ik het niet mee eens. We zijn op allerlei fronten bezig om oplossingen voor duurzame energie te onderzoeken en ook de energietransitie mogelijk te maken. Het is alleen niet reëel om nu al op één paard te wedden omdat je niet weet welke energievorm de grootste gaat worden. Olie en gas zullen nog decennia meegaan. Op termijn zullen alternatieve energiebronnen aan belang winnen en zien we zakelijke kansen.’

Hebben de techneuten bij Shell wel de juiste vaardigheden om oplossingen voor duurzame energie te ontwikkelen? 

‘Onze techneuten zijn goed in grote infrastructurele projecten. We bouwen zelf geen windmolens, maar plaatsen ze wel op zee. Shell handelt als grootste speler in duurzame elektriciteit in Noord-Amerika. Daarnaast nemen we nieuwe mensen aan met verstand van duurzame technologie en werken we samen met universiteiten, bedrijven en toeleveranciers. Dat doen we al honderd jaar en dat kunnen we goed.’

Waarom zou een student duurzame energietechnologie bij een gevestigd bedrijf als Shell werken? 

‘Een young professional kan het complexe vraagstuk van de energietransitie bij ons van alle kanten bekijken. Het is een uitdaging om allerlei oplossingen te verzinnen. Denk aan het gebruik van waterstof in de bebouwde kom of in een fabriek. Of misschien is het wel mogelijk om een fabriek elektrisch te maken. Er zijn ook veel internationale projecten waar duurzaamheid een rol speelt.’

Kan een energiereus in fossiele brandstoffen zich tot een duurzaam bedrijf transformeren?

‘De energietransitie vraagt in elk land om een andere aanpak. In Nederland betekent dat: wind op zee, grote warmtenetwerken, en het afvangen van CO2 zolang er geen alternatief is. Vanuit het warmteproject in Pernis is het bijvoorbeeld mogelijk om overgebleven restwarmte over te brengen naar Rotterdam. Dat vergroot de energie-efficiëntie en bespaart aardgas.’

U werkt al heel lang bij Shell. Had u niet liever bij een start-up carrière willen maken?

‘Als techneut vind ik het geweldig om hier te werken. Bij Shell heb ik me kunnen ontwikkelen als professional en als leidinggevende. Ik heb gewerkt in het buitenland en ervaring opgedaan met diverse teams. Het is hip om bij een start-up te werken, maar innovatieve bedrijven kunnen de energietransitie niet alleen doen. Zonder grote energiebedrijven gaat dat niet. Een start-up zet vaak in op één bepaalde duurzame oplossing, maar daarmee kantelt niet het hele systeem. Samenwerking is een voorwaarde.’

Biedt de energietransitie kansen voor vrouwen?

‘Ja, vrouwen zijn goed in samenwerking. In de duurzame teams bij Shell komen ze makkelijker bovendrijven. Samenwerking is dé sleutel voor de energietransitie en juist dát trekt vrouwen aan. We kunnen beter niet het risico nemen om alles alleen met mannen te doen. We moeten de energietransitie niet alleen aan mannen overlaten.’ 

Beeld: Frank Groeliken

Midden in het kantoor van Brightloops, gevestigd in een verzamelgebouw voor duurzame bedrijven in Amsterdam-Noord, staat een grote bak met daarin iets wat lijkt op donkerblauw geverfde, ruwe schapenwol. Schijn bedriegt. Dit zijn vermalen (‘vervezelde’ is de vakterm) wollen kledingstukken, op weg naar een tweede leven. De eindproducten liggen op rekken langs de muren van het volle kantoor: wollen truien, vesten, omslagdoeken en sjaals uit de collectie van het eigen modemerk Loop.alife. Geen high fashion, maar vrij tijdloze ontwerpen voor consumenten die genoeg hebben van het spotgoedkope derdewereldtextiel van ketens als Primark, Miss Etam en H&M, en best iets meer willen uitgeven voor duurzaam geproduceerde kleding. 

Wat Brightloops doet gaat verder dan simpelweg recyclen, legt oprichter Ellen Mensink uit. De start-up bevindt zich in de voorhoede van de circulaire economie. Het uitgangspunt daarvan is het organiseren van kringlopen rond grondstoffen, materialen, onderdelen of producten. Terwijl bij recyclen de afvalproducten in veel gevallen kwaliteit en waarde verliezen (denk aan glas uit de glasbak, waar alleen bruin glas van gemaakt wordt), behouden in de circulaire economie afvalproducten hun waarde, of worden ze zelfs meer waard (upcyclen).

Productieketen

Vanuit haar bescheiden kantoor aan de oevers van het IJ wil Mensink niets minder dan de totale textielindustrie op zijn kop zetten. In het klein laat ze zien wat er mogelijk is: ‘Wij regisseren iedere schakel van de productieketen. We kopen kapotte tweedehands kleding in, we sorteren die op materiaal, samenstelling en kleur, we laten het vervezelen en we spinnen er garen van. Tot slot laten we er kledingstukken van breien die we verkopen via onze eigen webshop en andere verkoopkanalen. Naast de kleding voor ons eigen label maken we ook white label kleding voor andere merken. Daarmee willen wij bedrijven helpen om circulaire producten te maken van hun eigen afval.’

Met een productie die eerder in de honderdtallen dan in de duizendtallen loopt, is de impact van het label Loop.alife nog niet groot. Maar iemand moet het goede voorbeeld geven, vindt Mensink. ‘Op dit moment eindigt 70 procent van alle consumentenkleding in Nederland in de verbrandingsoven. Zo’n 30 procent wordt “gedowncycled”, wat betekent dat er bijvoorbeeld poetsdoeken of isolatiemateriaal van wordt gemaakt. Dat is een enorme verspilling van grondstoffen en energie.’

Wegwerpcultuur

Toen het concept van een circulaire economie begin jaren 90 werd geïntroduceerd, werd het in Nederland met groot enthousiasme ontvangen. Waarschijnlijk verschenen er in geen ander land ter wereld zo veel rapporten, adviezen, onderzoeken en beleidsnotities over circulair ondernemen. Begin dit jaar ondertekenden het kabinet, gemeenten en het bedrijfsleven nog een Nationaal Grondstoffenakkoord, waarin de partijen plechtig beloofden een einde te maken aan de Nederlandse ‘wegwerpcultuur’. 

Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, zegt hoogleraar Duurzaam ondernemen Jan Jonker van de Radboud Universiteit. Jonker volgt de ontwikkelingen rondom circulaire economie op de voet en heeft zich gespecialiseerd in nieuwe, duurzame businessmodellen. Onlangs was hij een van de auteurs van een rapport waarin de stand van zaken wordt geschetst op het gebied van circulair ondernemerschap in Nederland. De titel is veelzeggend: Eén zwaluw voorspelt veel goeds.

‘Eigenlijk is het circulair organiseren nog maar nauwelijks begonnen’, zegt Jonker. ‘We hebben nog een lange weg af te leggen. Vanaf de jaren 50 zijn we gewend om consumentengoederen weg te werpen na gebruik en te vervangen door nieuwe. Door 25 jaar campagnevoeren door de milieubeweging, de opwarming van de aarde en de steeds grotere schaarste van grondstoffen is er nu eindelijk voldoende draagvlak voor een transitie naar duurzame manieren van consumeren en produceren. Feitelijk keren we terug naar de principes van de jaren 50: spullen zo lang mogelijk gebruiken.’ 

Spijkerbroeken

Jonker en Mensink hameren erop dat het ‘sluiten van productieketens’ vraagt om een andere inrichting van de economie. De logistiek moet anders worden georganiseerd, verdienmodellen veranderen en bedrijven moeten meer gaan samenwerken. Net als Mensink denkt Jonker dat de kledingindustrie veel kansen biedt voor circulair ondernemerschap. ‘Neem alleen al de spijkerbroeken. Ik schat dat we in Nederland jaarlijks zo’n twintig tot dertig miljoen spijkerbroeken vervangen. Waarom zetten we geen systeem op om die keten circulair te maken? De kennis is er. Nu alleen nog de droom omzetten in praktijk.’ 

Mensink is ervan overtuigd dat een doorbraak niet lang op zich laat wachten. ‘Over tien jaar vinden we het heel raar om kleding níet te hergebruiken.’

Het wordt sinds de digitalisering van de media almaar lastiger om als journalist je boterham te verdienen. Dat geldt met name voor de gedrukte pers, waar oplagen blijven dalen of titels zelfs compleet verdwijnen. Een overgang naar pr en communicatie lijkt dan een logische. Sommigen nemen een vaste baan bij een pr-bureau, anderen gaan als persvoorlichter van een bedrijf aan de slag. De twee werelden lijken heel dicht bij elkaar te liggen. Journalisten weten als geen ander welke informatie nuttig is voor de media, én hoe je lastige vragen het beste ontwijkt. ‘Het zijn twee kanten van dezelfde medaille’, zegt Mirjam Prenger, coördinator van de masteropleiding Journalistiek en Media van de UvA. ‘Met name in de politiek komt het vaak voor. Sterker, de overheidscommunicatie is in de jaren 50 mede vormgegeven door persmensen.’

Heleen de Graaf is zo’n overstapper. Ze was voorheen financieel journalist voor Dow Jones en NRC Handelsblad en is sinds 2011 werkzaam bij communicatiebureau Stampa. ‘Het is een vrij natuurlijke overstap. Je kent de media, weet hoe ze werken en wat journalisten vaak zoeken, en hoe je een klant goed kan voorbereiden op interviews.’ Dat beaamt Paula Plantinga, voorheen hoofdredacteur van diverse magazines en tegenwoordig directeur van marketing- en pr-bureau MissPublicity Amsterdam, dat gespecialiseerd is in de hospitalitybranche. ‘Ervaring als journalist helpt enorm. Je weet waar behoefte aan is, welke verhalen sneller worden opgepakt en hoe groot het belang is van een goed persbericht met kwalitatief beeld en een snelle follow-up.’

Andere mindset 

Veel overeenkomsten tussen de twee beroepen dus, maar een carrièreswitch is zeker geen abc’tje. Volgens Prenger, co-auteur van het boek Gevaarlijk spel – De verhouding tussen pr & voorlichting en journalistiek (gratis download), zijn journalisten nog weleens verbaasd over de complexiteit van het pr-vak. ‘Vaak hebben ze niet echt zicht op wat een pr-job vereist. Mediacontacten onderhouden is slechts 10 procent van je werk. Pr is meer strategisch en lange termijn, het vraagt een andere mindset.’ 

Zo zijn er wel meer verschillen in disciplines, legt Plantinga uit. ‘Pr is echt een vak apart. Het is de uitdaging om anderen het verhaal van het merk, het product of horecazaak te laten vertellen. Je moet journalisten, bloggers en influencers informeren, inspireren en enthousiasmeren zodat zij het verhaal vertellen. Hiervoor moet je veel kennis hebben over de verschillende media en een persoonlijke band opbouwen met je contacten.’ De Graaf: ‘Wat wellicht lastig is voor journalisten is dat ze extra training nodig kunnen hebben in onderwerpen, zoals het maken van interne communicatiepresentaties of het opstellen van messaging. Af en toe hebben overstappers moeite om journalistiek denken te koppelen aan klantgericht denken. Of ze ontdekken dat ze toch liever zelf verhalen publiceren in plaats van dienstverlener achter de schermen te zijn.’

Draaideurmensen

Prenger startte onlangs een nieuw onderzoek naar overstappers, met ook aandacht voor journalisten die terugkeren naar hun eerste liefde. ‘Wij noemen ze wel draaideurmensen. Het gebeurt vaker dan ik dacht. Met name in de politieke journalistiek zie je veel jobhoppers: van de negentig mensen die ik volgde, keerden er zeventien terug naar de journalistiek, en soms ook weer terug naar de pr.’ Zulk gehop wordt soms met argwaan bekeken. Want kun je nog wel scherpe vragen stellen aan dezelfde mensen voor wie je ze een tijdlang zo gladjes mogelijk beantwoordde? Prenger: ‘De ene dag heb je als journalist een controlerende functie, de volgende dag moet je juist een standpunt verdedigen. Er is veel overlap in de functies – ze draaien allebei om het verschaffen van informatie – maar het belang is heel anders.’ 

De geloofwaardigheid hangt nauw samen met de zwaarte van de functie. Als voorbeeld noemt Prenger Stephan Koole. Die was chef politieke redactie van het Algemeen Dagblad, toen directeur communicatie van het ministerie van VWS, en twee jaar geleden keerde hij weer terug als chef politieke redactie, nu bij RTL Nieuws. ‘In zulke gevallen is er wel meer discussie. Maar dat sentiment verandert wel. Vroeger was een overgang echt not done, nu geldt dat veel minder. Doordat het slechter gaat met de media zijn journalisten ook afhankelijker geworden van pr-mensen voor hun informatie. Er is meer wederzijds begrip ontstaan.’ 

Beeld: Maarten Pathuis

Marc-Peter Pijper kreeg er van collega’s opmerkingen over: waarom verdiende hij als ‘internetjongen’ eigenlijk zo veel? De salarissen bij zijn werkgever, hypotheekadviseur Viisi, waren net intern openbaar gemaakt om precies dat soort gesprekken op gang te helpen. Pijper organiseerde hierover als compensation architect – een van zijn rollen naast ‘online’ – zelfs speeddates met collega’s. Tijdens gesprekken van zo’n twintig minuten vroeg hij aan medewerkers: ‘Wat vind je dat jij verdient en wat vind je dat je collega’s verdienen?’

Het bleef niet bij praten. Aan de hand van de gesprekken met de compensation architects werden verschillende salarissen gecorrigeerd. Een medewerkster die ooit was begonnen als secretaresse kreeg een paar honderd euro extra per maand, op verzoek van collega’s. Dat vonden ze wel zo eerlijk omdat zij er de afgelopen jaren zo veel verantwoordelijkheden bij had gekregen. Twee andere Viisi-medewerkers kregen een loonsverhoging nadat ze hun salaris naast dat van vergelijkbare functies in andere bedrijven hadden gelegd. De vier oprichters van Viisi gaan ervan uit dat de medewerkers behoren tot de beste 25 procent van hun studiejaar of beroepsgroep en betalen hen daar ook naar. Pijper verklaarde zijn eigen salaris met het feit dat internetjongens schaars zijn. Hij was blij om zo eventuele roddels over zijn eigen loon voor te zijn. ‘Als je spanningen bespreekbaar maakt, heb je ze al voor een deel opgelost.’

Het is de filosofie achter meer transparantie op de werkvloer. Viisi werkt volgens holacratieprincipes en zette het gehele eigen organisatiemodel online. Onder e-mails verwijzen de persoonlijke handtekeningen van medewerkers naar hun pakket aan verantwoordelijkheden, pagina’s lang in Pijpers geval. ‘We willen de hele financiële wereld beter en gezonder maken. Een groot onderdeel daarvan is transparantie.’

Kennis is macht

Het mag innovatief lijken in de financiële wereld, in andere sectoren zijn duidelijke salarissen eigenlijk al vrij normaal. In overheidsorganisaties zijn salarissen zo voorspelbaar dat er al heel lang weinig mysterieus aan is. Arbeidspsycholoog Pascal van Loo: ‘In ziekenhuizen en scholen kun je via salarisschalen makkelijk achterhalen wat collega’s verdienen.’ Hij merkt dat dat rust brengt. 

Van Loo coachte al verschillende organisaties richting meer transparantie. Dat past volgens hem bij de organisatie van de toekomst, met ruimte voor vertrouwen en zelfsturing. ‘In veel bedrijven wordt nu vaak nog een hiërarchisch spel gespeeld rondom geld. “Als ik mijn chef overtuig dat ons project belangrijk genoeg is voor extra budget, vinden mijn mensen mij een goede manager.” In een transparant model zou dat anders zijn. Dan moet je collega’s uitleggen waarom je naar een congres in China wil, ook als dat betekent dat er de komende twee jaar geen congresbudget meer over is.’

Typisch voor oude organisaties vindt Van Loo het kennis-is-machtprincipe. Je hebt macht als iedereen apart iets aan jou komt vertellen. ‘Het mooie aan een transparant systeem is dat juist zo veel mogelijk mensen in een team alles weten. Kennis wordt toegankelijk voor iedereen, zelfs voor mensen buiten de organisatie. Zo krijg je een veel democratischere wereld.’

Tijdens de salarisspeeddates van Viisi leerde Pijper dat de meeste collega’s weinig werden gemotiveerd door variabele beloningen. ‘Mensen wilden vooral een goed basissalaris.’ Gelukkig, vindt hij. ‘Dan kan dat onderwerp naar de achtergrond worden geschoven en kunnen we kijken: wat was onze purpose ook alweer?’ In de oude financiële wereld, waar lonen soms voor 60 of 80 procent variabel waren, zouden mensen sneller voor eigenbelang kunnen gaan. Volgens Van Loo past zo’n model wel goed bij bepaalde typen werknemers. ‘Sommige mensen varen juist goed in een Wall Street-achtige organisatie met bonussen. Zij houden van strijd en winnen.’

Bij Viisi werkt vooral de jonge generatie het liefst samen aan een gemeenschappelijk doel. Ze weten straks precies wat ze de komende vijftien jaar gaan verdienen en krijgen alleen een bonus voor het groepsresultaat. De hypotheekadviseur legt nu de laatste hand aan een nieuw salarismodel dat binnenkort ook voor de hele wereld openbaar wordt gemaakt.

Time-out

Er zijn wel nadelen aan zo veel transparantie. Van Loo: ‘Het kan onwennig voelen, want het is een uitdaging. Collega’s moeten elkaar wel vertrouwen.’ Transparantie heeft bijvoorbeeld alleen zin in een bedrijfscultuur met democratie en open communicatie. Er bestaan inmiddels allerlei opleidingen om elkaar op de werkvloer feedback te geven. Feedforward, heet dat bij Viisi. 

Transparantie moet bovendien wederkerig zijn, gaat Van Loo verder. Als de directie transparant is over persoonlijk falen, verwachten ze dat ook van medewerkers. ‘Het is niet altijd aangenaam om te zeggen dat je je tijd hebt verprutst of een klant kwijt bent door je eigen stommiteiten. Je moet goed weten dat je dan niet wordt afgestraft.’

Viisi calculeert alvast in dat medewerkers niet altijd topscoren. Ze kunnen daarom een time-out aanvragen als het privé niet lekker gaat. Pijper: ‘We hebben gemiddeld een hoge werkdruk, dus moet je transparant zijn als het te veel wordt. Iedereen heeft dat weleens. Is je vader overleden of je broertje ziek, dan doe je het even rustiger aan. Dat is transparantie, we worden er steeds beter in.’

Intermediair Magazine is een uitgave van de Persgroep Online Services in Amsterdam. Op de artikelen en beelden rust auteursrecht. Overname is alleen toegestaan met uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aan dit nummer werkten mee: Joost Bijlsma, Michael van Dorp, Anton van Elburg, Rob Hartgers,Katja Keuchenius, Marianne Lucieer, Dirk Koppes, Jan Meijroos, Maarten Pathuis, Siebe Schootstra, Hedwig Wiebes

Art Direction: rdesign en Esther Velrath

Extra beeld: ANP, Getty Images, Hollandse Hoogte, Shutterstock, De Beeldunie 

Techniek: Browser Magazine

Redactie: redactie@intermediair.nl

Adverteren in Intermediair Magazine:
020 204 2200
customerservice@persgroep.nl

Vragen en opmerkingen:
020 204 2200
helpdesk@intermediair.nl

Technische gegevens advertenties:
020 204 2727